।।পদ।।

 

শুক মুনি বদতি শুনিয়ো পৰীক্ষিত।

অনন্তৰে যেন মতে উঠিল অমৃত।।

এহিমতে সাগৰ মথন্তে যেৱে আছে।

পুৰুষেক উঠিল অদ্ভুত দিব্য কাচে।।৬১৩৷৷

শ্যাম কলেৱৰ পীত বস্ত্র পৰিধান।

আজানুলম্বিত মহা বাহু দুই খান।।

কৰ কিশলয় নৱ নয়ন কমল।

কম্বুকণ্ঠ বিপুল বহল বক্ষস্থল।।৬১৪৷৷

ত্রিৱলি বলিত সিংহবন্ধ কটিদেশ।

ছত্রাকৃতি শিৰ নীল আকুঞ্চিত কেশ।।

উন্নত নাসিকা চাৰু অৰুণ অধৰ।

প্রসন্ন বদন চন্দ্রো নোহে পটন্তৰ।।৬১৫৷৷

কিৰীটি কুণ্ডল গলে জ্বলে হেমহাৰ।

কেয়ূৰ কঙ্কণে কৰৈ আতি জাতিষ্কাৰ।।

ধন্বন্তৰী নাম যিটো জগত প্রখ্যাত।

কেশৱৰ অংশে সাগৰত ভৈলা জাত।।৬১৬৷৷

অমৃতৰ পূৰ্ণ ঘট দুই হাতে ধৰি।

উঠিলন্ত আসি মহা বৈদ্য ধন্বন্তৰী।।

পৰম আনন্দ দেখি দৈত্য দেৱতাৰ।

শুভ শুভ বুলি সৱে দিলেক জোকাৰ।।৬১৭।।

অনন্তৰে বৰা বৰা যত দৈত্যগণ।

অমৃতৰ গন্ধে লোভে নতাপৰে মন।।

দাৰুণ পাপিষ্ঠ লোভাবিষ্ট দৈত্যবৰ।

অমৃতৰ ঘট লৈয়া দিলেক লৱৰ।।৬১৮।।

চাম্প দিয়া আগতে অমৃত লৈয়া যায়।

তব্ধদিয়া দেৱগণে আছে বেন্ত বায়।।

বিৱর্ণ বদন সৱে হৰিলেক মাত।

অধোমুখে ৰহিলা গালত দিয়া হাত।।৬১৯।।

কান্দন্ত ভূমিত পৰি দশদিগপাল।

কিসক মন্দৰ বহি ভৈলো লালকাল।।

আগতে অমৃত নেই দৈত্য দুৰাচাৰ।

হৰি হৰি বিধি কিনো অভাগ্য আহ্মাৰ।।৬২০৷৷

আৱেসে আহ্মাৰ সৱে ভৈল আশা ছেদ।

হা দৈৱ বিধি কিনো দিলা হৃদি খেদ।।

যেহি ডালে ধৰো আমি ভাগে সেহি ডাল।

ত্রিদশ দেৱৰ ভৈল অভাগ্য কপাল।।৬২১।।

আউৰ কোনে দানৱক কৰিবে বিৱাদ।

জানিলো আহ্মাৰ ভৈল ভিঠিৰো উচ্ছাদ।।

স্বভাৱতে দানৱক নাটো আমি বলে।

আৰো অমৃতক পাইলে অসুৰ নিস্থলে।।৬২২।।

কতনো ফুৰিবো পৃথিৱীত ভিক্ষা মাগি।

উপজিলো আমি এহি নিকাৰক লাগি৷।

আৰোবা কতনো আছৈ আহ্মাৰ ললাট।

তোহ্মাতে লুকাঞো বসুমতী মেলা ফাট।।৬২৩।।

কৈত আছা প্রভু আৱে দেৱ দামোদৰ।

তোহ্মাৰেসে বোলে আমি মথিলো সাগৰ।।

ত্রিদশে অমৃত পাইবা বুলিলাহা দৃঢ়ে।

আহ্মাৰেসে কৰ্ম্মে মহন্তৰো বাক্য লৰে।।৬২৪৷৷

অনাথৰ নাথ এভো কৰা পৰিত্ৰাণ।

তোহ্মাৰ চৰণ বিনে গতি নাহি আন।।

আপদৰ বান্ধৱ তুমিসি পিতা মাতা।

তোমাৰেসে আয়ু জীৱো যতেক দেৱতা।।৬২৫।।

বিপাকে পৰিলো কৃষ্ণ কৰিয়ো মুকুতি।

এহি বুলি কান্দিয়া কৰন্ত দেৱে তুতি।।

ত্রিদশৰ শুনি হেন সকৰুণ বাণী।

তেখনে বেকত ভৈলা প্রভু চক্রপাণি।।৬২৬৷৷

ভকতৰ দুখ দেখি নসহে হৃদয়।

ধৰিয়া দেৱক নিচুকান্ত কৃপাময়।।

চাৰি হাত মেলিয়া ফুৰন্ত লোহ মুচি।

হেন ঘোৰ বিষাদ কৰাহা কাত পুছি।।৬২৭৷৷

পৰম নির্ভয়ে থাকা শঙ্কা পৰিহৰি।

আনিবো এক্ষণে অমৃতক মায়া কৰি।।

দেৱৰ উদয় দৈত্য হুইবেক নির্ম্মূল।।

ভকতৰ অৰ্থে মঞি আপুনি আকুল।।৬২৮।

আনো নানা আশ্বাস বুলিলা নাৰায়ণ।

শুনিয়া ত্রিদশ দেৱে এৰিলা ক্রন্দন।।

কৃষ্ণক নমিলা চৰণত পৰি পৰি।

প্রবোধিয়া দেৱক মাধৱো গৈলা লড়ি।।৬২৯৷৷

দৈত্যত লাগিল দ্বন্দ্ব আপোনাৰ মাজে।

আগে মঞি পাইলো তই খোজ কোন লাজে।।

সিয়ো মঞি পাইবো বুলি কৰৈ চটি মটি।

কেহো কাকো এৰি নেদৈ লাগে হতাহতি।।৬৩০।।

তাহাৰ হাতৰপৰা কেহো নেই কাঢ়ি।

তাকো দ্বন্দ্ব কৰৈ কতো দৈত্য আগবাঢ়ি।।

আহ্মাক নেদিব ভাগ কাৰ গহ আছে।।

এহি বুলি খঙ্গে কঙ্কালত বস্ত্র কাছে।।৬৩১।।

কেহো বোলে কেনে আৱে কৰস অন্যায়।

ইটো অমৃতত দেৱতাৰো আছে দায়।।

সাগৰ মথিলো দেৱ দৈত্যে সাজু হুই।

তাসম্বক বঞ্চি তই খাইবি কোন মুই।।৬৩২৷৷

কতো বলৱন্ত দৈত্যে সৱাকো নিবাৰি।

অমৃতক লৱৈ কঢ়ি নিৰ্ব্বলীক মাৰি৷৷

তাক আগ ভেন্টি আসি ধৰে দশ কুৰি।

লগাৱে কন্দল কিলাকিলি হুড়াহুড়ি।।৬৩৩।।

কেহো মৰামৰি আতি কৰে হুলস্থূল।

আজোড়ন্তে প্রাণ যায় হোৱয় নির্ম্মূল।।

বৰা বৰা দৈত্য অমৃতত ভৈল আউল।

সুহৃদ সোদৰ নচাৱয় যেন বাউল।।৬৩৪।।

বাপে পোৱে ধৰাধৰি কৰৈ আসৰিশ।

দেখি মাধৱৰ ভৈল পৰম হৰিষ।।

সিজিল দেৱৰ কাৰ্য্য বুলি হৃষীকেশ।

মায়া কৰি তেখেনে ধৰিলা নাৰী বেশ।।৬৩৫।।

ভৈলা দিব্য তৰুণী ষোড়শ বৰিষৰ।

নীল উৎপলৰ কান্তি শোভে কলেৱৰ।।

বান্ধিলা উচ্ছল কৰি খোপা কেশ তুলি।

তাত ৰঞ্জি আছে দিব্য পাৰিজাত ফুলি।।৬৩৬।।

জলমল কৰৈ কৰ্ণে মকৰ কুণ্ডল।

আৰকত অধৰ বৰ্ত্তুল বিম্বফল।।

সুন্দৰ নাসিকা আতি দেখি মনোহৰ।

মুখ কমলক আতি দেখি ৰুচিকৰ।।৬৩৭।।

দশন মুকুতা শাৰী মুখে অল্প হাসি।

ভ্ৰূৱ সুবলিত চক্ষু কমলৰ পাসি।।

সম্পূর্ণ চন্দ্রমা বদনক সম নুই।

মোলানৰ পাৱ সুৱলিত বাহু দুই।।৬৩৮৷৷

কেয়ুৰ কঙ্কণে আতি কৰে জাতিষ্কাৰ।

তাল ফল সমান উন্নত স্তন ভাৰ।।

সুৰভি কুঙ্কুমে তাত আছে চিত্র কৰি।

কণ্ঠে কণ্ঠাভৰণ গলত সাতসৰি।।৬৩৯।।

দিব্য নেত শাৰী পিন্ধি আছা বৰবালা।

শোভে আতি কঙ্কালে ৰত্নৰ মেখলা।।

বহল জঘন চাৰু উৰু ৰামকল।

থল কমলক গঞ্জে চৰণ যুগল।।৬৪০৷৷

ৰত্নৰ নূপুৰ তাতে ৰুণুঝুণু বাজে।

পয়াণক লাগি যেন কামদেৱ সাজে।।

দৈত্যৰ ভিতিক যান্ত কৰি লয়লাস।

গাৱৰ সুৰভি গন্ধে মোহে দিশপাশ।।৬৪১।।

অন্যো অন্যে সোধে দৈত্য কিবা বস্তু বাসে।

পালটিয়া দেখে দিব্য কন্যা এক আসে।।

ৰূপে লক্ষ্মী পাৰ্ব্বতীয়ো যাক সম নোহে।

স্বর্গ মর্ত্ত্য পাতালক কটাক্ষতে মোহে।।৬৪২।।

বায়ু বস্ত্র উলাসে বেকত হোৱে মুখ।

দেখন্তে সন্তোষ আতি নয়নৰ সুখ।

খনো গুৰুতৰ স্তনভাৰ হোৱে উদি।

আঞ্চলে ঢাকন্তে যান্ত লাজে চক্ষু মুদি।।৬৪৩।।

কটাক্ষ নয়নে কাকো চাহন্ত সুন্দৰী।

কাকো টেৰ কৰি চান্ত অল্প হাস্য কৰি।।

কতো দৈত্যগণত সমুখে পৰে দৃষ্টি।

আন ছলে কাহাকো দেখাৱে কাষ পিঠি।।৬৪৪।।

হেনয় মোহন ভাৱে চাপিলন্ত কোল।

দেখি দৈত্যগণ নিৰন্তৰে ভৈল ভোল।।

আন নভাষয় আতি নয়ন তবধ।

নসহে হৃদয় মন মদনে দগধ।।৬৪৫।।

বহ্নিৰ সংযোগে যেন উঠলিল ঘৃত।

কন্যাক দেখিয়া সৱে এৰিলে অমৃত।।

উগুল থুগুল চিত্ত কৰৈ উতপাত।

বৰা বৰা দৈত্য উঠি লগাইলেক মাত।।৬৪৬।।

কোন তুমি কমল লোচনী বৰনাৰী।

কিবা প্রয়োজনে ফুৰা কাহাৰ জীয়াৰী।।

চৈধ্যয় ভুৱনে আমি কৰি আছো গতি।

চক্ষুনতু দেখো তুমি সম ৰূপৱতী।।৬৪৭।।

জানিলো তোহ্মাক মহা যত্নে সৃষ্টি কৰে।

ইঠাৱক পঠাইলা আহ্মাক দায়াতৰে।।

তুমি হেন স্ত্রীৰ যিটো দেখে লয়লাস।

সাফল জীৱন তাৰ ঐতে স্বর্গবাস।।৬৪৮৷৷

অনেক জনমে আমি আছো তপ কৰি।

সিকাৰণে আসি ভৈলা আপুনি সুন্দৰী।।

তযু আগমনে ভৈল অমৃতো সাফল।

ভাঙ্গিয়োক সৱে দেৱ দৈত্যৰ কন্দল।।৬৪৯।।

একে কশ্যপৰে হন্তে সৱে ভৈলা জাত।

কেনে দেৱাসুৰে মৰো কৰি উতপাত।

যথোচিতে অমৃত সৱাকো দিয়া বান্টি।

তুমি বিভঞ্জিলে নথাকিবে কাৰো ঘাটি।।৬৫০৷৷

হেন শুনি সুন্দৰী হাসিলা মুচুকাই।

কতোক্ষণ আছিলন্ত মাথা চপৰাই।।

লাজে পিঠি দিয়া পাছে বুলিলা বচন।

তুমি সৱ বৰা বৰা কশ্যপ নন্দন।।৬৫১।।

কিসক আহ্মাক হেন কৰা উপহাস।

কৈত শুনি আছা কৰৈ বেশ্যাত বিশ্বাস।।

কৈৰ আমি কোন নিচিনাহা মাৱ বাপ।

কিসৰ সঞ্জাতে থোৱা অমৃতৰ থাপ।।৬৫২।।

পাইলেক দানৱগণে কথাতে সৰস।

সুন্দৰীক মাতে সৱে উলস মালস।।

চিত্ততে নানিবা হেন নিদাৰুণ মাত।

আছোক অমৃত প্রাণ অর্পিলো তোহ্মাত।।৬৫৩।।

তোহ্মাৰ অধীন যত দানৱ প্রধান।

হুয়োক প্রসন্ন প্রাণেশ্বৰী এৰা মান।।

কৰিবো শপত যেৱে আছয় কপট।

এহি বুলি দিলে আনি অমৃতৰ ঘট।।৬৫৪।

হাসিয়া মাতিলা কন্যা অমৃতক দেখি।

দানৱগণক চাই কটাক্ষে নিৰেখি।।

মোৰ বান্টিবাক যদি লাগে স্বৰূপত।

শুনা আৱে কহো মোৰ মনৰ সন্মত।।৬৫৫।।

আপুনি ইচ্ছায়ে দিবে যাক মন তাক।

তাত যেন কেহোজনে নেদিবাহা হাক।।

তাক এতিক্ষণে সৱে কৰা বোল মাত।

নুহি কিয় কৰিবোহো লোক হাসিয়াত।।৬৫৬৷৷

হেন শুনি দৈত্যগণে মাতে সত্য কৰি।

নিষ্টে নিষ্টে হেৰা আমি বোলো খাণ্ডা ধৰি।।

নেদিবোহা হাক তুমি যাক লাগে দিয়া।

এভো প্রাণেশ্বৰী তেৱে নতাপয়ো হিয়া।।৬৫৭৷৷

হেন শুনি ভৈল কন্যা আনন্দ হৃদয়।

গুচিল মনত যিবা আছিল সংশয়।।

দেৱতাক চাহি পাছে দিলা হাত বাৱ।

দৈত্যক বোলন্ত হুয়ো পৱিত্ৰ স্বভাৱ।।৬৫৮।।

ইটো দিব্য অমৃতক ভুঞ্জিয়ো নিয়মে।

শাৰী হুয়া বসা সৱে দেঞো অনুক্রমে।।

শুনি দেৱ দানৱে কন্যাৰ সমিধান।

সাগৰত নামিয়া কৰিলা স্নান দান।।৬৫৯।।

নিত্য কৃত্য সমাপিয়া পিন্ধিলন্ত ধুতি।

দেৱক অৰ্চ্চিয়া দিলা বহ্নিত আহুতি।।

লিপি পুচি পৱিত্ৰ কৰিলা বহু দূৰ।

বসিলা সমাজ পাতি যত দেৱাসুৰ।।৬৬০৷৷

লগাইলেক ধূপ দীপ আতি আমোদিত।

পৰম আনন্দে সৱে হুয়া সালঙ্কৃত।

আচান্ত কৰিয়া পৃথিৱীত কুশ পাৰি।

বসিলন্ত দেৱ দৈত্য হুয়া দুই শাৰী।।৬৬১৷৷

এক ভিতি দৈত্য আউৰ ভিত্তি ভৈলা দেৱ।

উসল মিসল হুইবে নপাৱন্ত কেৱ।।

দেৱৰ মধ্যত বসিলন্ত দেৱহৰি।

একৰূপে আছন্ত কামিনী ৰূপ ধৰি।।৬৬২।।

অমৃতৰ ঘটক কাষত তুলি লৈলা।

আতি লয়লাসে সমজ্যাক লাগি গৈলা।।

কুচ কুম্ভ ভৰে আতি শিথিল গমনে।

ৰুণুঝুণু কৰি বাজৈ নূপুৰ চৰণে।।৬৬৩।।

বায়ু বস্ত্র উল্লাসৈ বেকত হোৱৈ স্তন।

দেৱে দৈত্যসকলৰ নতাপৰে মন।।

মুখ কমলক যেন পিয়ৈ নেত্র ভৰি।

মনে আলোচন্ত পাছে কন্যাৰূপী হৰি।।৬৬৪।।

দুৰ্জ্জন দানৱ নুহি অমৃতৰ পাত্র।

সর্পে দুগ্ধ পিলে যেন বিষ বাঢ়ে মাত্র।।

এহি বুলি অসুৰক বঞ্চি বনমালী।

শাৰী কৰি দেৱৰ মুখত দেন্ত ঢালি।।৬৬৫৷৷

ব্রহ্মা বিষ্ণু ৰুদ্ৰ আদি যত দেৱগণ।

পিলেক অমৃত আপোনাৰ পূৰি মন।।

কতো দেৱগণ ক্ষুধা তৃষ্ণায়ে নিজীয়ৈ।

দিব্য অমৃতক পায়া ঢোকা ঢোকে পিয়ৈ।।৬৬৬।।

গল চুঙ্গি পাৱৈ যেৱে তভো বাৱৈ বেন্ত।

খোজে মানে অমৃতক নাৰায়ণে দেন্ত।।

নধৰয় নাকে মুখে পৰয় বিয়াপি।

বৰ খঙ্গে পাইল না নোবোলে তথাপি।।৬৬৭৷৷

খাহন্তে খাহন্তে কতো ভৈলা গণ্ডগোল।

উসসিল পেট আতি ভৈল যেন ঢোল।।

মুখত অমৃত লৈয়া ঊৰ্দ্ধ দৃষ্টি আছে।

পেটে নধৰয় মাথা চপৰাইলা পাছে।।৬৬৮।।

নপান্ত উশাস তথাপিতো হাই ফুই।

বাজ হোৱে মাতন্তে থাকন্ত থৰ হুই।।

এহিমতে দেৱগণে ভুঞ্জিলা অমৃত।

কৃষ্ণৰ প্ৰসাদে আতি হুয়া কৃতকৃত্য।।৬৬৯।।

অজৰ অমৰ তেতিক্ষণে দেহাখান।

আঠ গুণে তেজ ষোহ্ল গুণ ভৈলা প্রাণ।।

এহিমতে দেৱগণে পিলন্ত অমৃত।

দেখি অসুৰৰ আৰ নসহয় চিত্ত।।৬৭০৷৷

পিয়ৈ দেৱগণে দৈত্যগণে আছে ছাই।

শপতৰ নিদানে বুলিবে কিছু নাই।।

মনে গুণে বুৰে যো নো অমৃত হৰায়।

মাতিবে নৱাৰে যো নো কন্যাকো নপায়।।৬৭১৷৷

স্ত্রী লোভে দৈত্যগণ থাকিলা নিচুকি।

ৰাহু গৈয়া দেৱৰ মাজত দিলা লুকি।।

দেৱৰূপ ধৰি অমৃতক কৰৈ পান।

দেখি চন্দ্র সূৰ্য্যে মাধৱত দিলা জান।।৬৭২।।

হেন দেখি তেতিক্ষণে দেৱ চক্রপাণি।

কাটিলা ৰাহুৰ গল শীঘ্ৰে চক্র হানি।।

অমৃত পিলেক তাৰ নভৈল মৰণ।

মুণ্ডগোটে লৈলা গৈয়া ব্ৰহ্মাত শৰণ।।৬৭৩৷৷

হেন দেখি মহা কৃপাময় পিতামহ।

দিলা বৰ ৰাহুক থাকিলা হুয়া গ্রহ।।

ভৈল ৰৱি শশী বৈৰী সেহি দিন ধৰি।

প্রতি পৰ্ব্বে ধাৱে বৈৰ ভাৱক সুমৰি।।৬৭৪।।

এহিমতে দেৱতাক পিয়াইলা অমৃত।

সাধিলা মাধৱে ভকতৰ মনোনীত।।

সৱাৰো মধ্যত পাছে স্ত্রীবেশক এৰি।

গৰুড়ত চড়ি বৈকুণ্ঠক গৈলা লড়ি।।৬৭৫।।

অমৃতৰ ঘটক লৈযান্ত দেৱগণে।

সঙ্কেত কৰিয়া উঠিলন্ত তাৱক্ষণে।।

যত অপেশ্বৰা ঐৰাৱত পাৰিজাত।

কৰিলন্ত ইন্দ্ৰে গৈয়া আপোনাৰ হাত।।৬৭৬।।

অস্ত্র শস্ত্র ধৰি দেৱ থিত পটোৱাৰে।

দৈত্যক সমুখে থাকিলন্ত চমকাৰে৷৷

ভণিলা শঙ্কৰে কৃষ্ণপদ অনুসৰি।

পাতক ছাড়োক ডাকি বোলা হৰি হৰি।।৬৭৭৷৷

.......

।।দৈত্যগণৰ যুদ্ধ যাত্রা।।

।।ঝুমুৰি।।

 

দেখি দৈত্য যেন মৰিল।

মুখতে বচন হৰিল।।

আকাশী স্বর্গ পৰিল।

শৰীৰে মৰ্ম্ম চড়িল।।৬৭৮৷৷

গর্জ্জে কোপে বলিৰায়।

দশন কামুৰি খায়।।

বোলে দানৱক চাই।

দেখা দেৱে পাইলা লাই।।৬৭৯।।

আহ্মাতে আছিল খাটি।

ঘিণে নেপেলাইলো কাটি।।

হেন দেৱে দ্রোহ কৰৈ।।

গাৱৰ গৰ্ব্বত মৰৈ।।৬৮০৷৷

অমৃতক খাইলা নেদি।

পেহ্লাইবো কন্ধক ছেদি।।

ৰুধিৰে বহাইবো নদী।

হৰি হন্ত সখা যদি।।৬৮১।। .

তথাপি নকৰো ৰক্ষা।

বুজোক আহ্মাৰ কক্ষা।।

সৱাকো কাটিবো বেঢ়ি।

আৰকা লগাইলে খেড়ি।।৬৮২।।

শুনা যত দৈত্য আছা।

ঝান্টে অস্ত্র শস্ত্র কাচা।।

অমৃতৰ খতি সাৰো।

দেৱক সমৰে মাৰো।৬৮৩৷৷

আহ্মাসাক হিংসি যায়।

আগতে অমৃত খায়।।

আত কি জীৱাক লাগে।

যেন আছে হৌক ভাগে।।৬৮৪।।

আজি নথৈবোহো বাকী।

যুজিবো প্রাণক টাকি।।

নকৰিবো পাছ ভৰি।

সাজিয়ো সত্বৰ কৰি।।৬৮৫৷৷

ৰাজাৰ আদেশ পাই।

দৈত্য উঠি গিৰিসাই।।

আথে বেথে কাচি বস্ত্র।

ধৰিলা তেখনে অস্ত্র।।৬৮৬।।

কতো হস্তী কন্ধে উঠে।

হয় গর্দ্দভত চুটে।।

বাঘ ঘোঙ ঘোড়ে চড়ি।

বৰাহ মহিষে লড়ি।।৬৮৭।

শৰভ ভালুকে উঠি।

শৃগালত দেই চুটি।।

মগৰ কুম্ভীৰে চড়ি।

কতো কঙ্কলাসে লড়ি।।৬৮৮।

কতো গৃধ্ৰ হংস যানে।

পশু পক্ষী আছে মানে।।

তাতে উঠি দৈত্যজাক।

সাজু ভৈলা যুজিবাক।।৬৮৯৷৷

অনন্তৰে বলিৰায়।

মাতিলা ময়ক চাই।।

মায়াৰথ আন সাজি।

আকাশে সঞ্চাৰে বাজী।।৬৯০।।

তুমি সৱে জানা মৰ্ম্ম।

হেন শুনি বিশ্বকৰ্ম্ম।।

সাজিলা মায়াৰ বলে।

ৰথ আকাশত চলে।।৬৯১৷৷

খনো পৃথিৱীক চোৱৈ।

তেখনে অদৃশ্য হোৱৈ।।

নানা ৰত্নে কৰি সাজ।

আৰোপিলা সিংহধ্বজ।।৬৯২৷৷

থৈলা অস্ত্র থানে থানে।

যুদ্ধত লাগিবে মানে।।

বৈদুৰ্য্য সন্নাহ যাৰ।

দেখি বৈৰ চমৎকাৰ।।৬৯৩৷৷

সাজি ময় মহাভাগে।

যোগাইলা ৰাজাৰ আগে।।

দেখি বলি মহাবীৰে।

কিৰীটি চড়াইলা শিৰে।।৬৯৪৷৷

কৱচে ঢাকিলা তনু।

কৰে ধৰি শৰধনু।।

ডেৱ দিয়া দৈত্যৰাজে।।

চড়িলা ৰথৰ মাজে।।৬৯৫।।।

বৰা বৰা দৈত্যমানে।

উঠি স্বকী স্বকী যানে।।

দৈত্যেন্দ্রক মধ্য কৰি।

শিৰে শ্বেত ছত্র ধৰি।।৬৯৬।

ধৱল চামৰে ঢুলি।

যায় দণ্ড ছত্র তুলি।।

যেন পূর্ণচন্দ্র যাৱে।

বাদ্যে ভাণ্ডে স্বর্গ চোৱে।।৬৯৭৷৷

কটকৰ গিৰে আতি।

দলদোপ বসুমতী।।

হেন মহা চমকাৰে।

লড়িলা দেৱক ধাৰে।।৬৯৮৷৷

নমিয়া কৃষ্ণৰ পাৱে।

ঝুমুৰি শঙ্কৰে গাৱে।।

আক এক চিত্ত কৰি।

হৰিক মনত ধৰি।।৬৯৯৷৷

যি যাইবা সংসাৰ তড়ি।

আন কৰ্ম্ম পৰিহৰি

শুনা আক সৰ্ব্বজনে।

হৰি হৰি বোলা ঘনে।।৭০০।।

......

 

৷৷দেৱ-দৈত্যৰ যুদ্ধ।।

।।পদ।।

 

বাসৱে দেখন্ত বলি আসে চমৎকাৰে।

ৰত্নময় সন্নাহ পিন্ধিলা কলেৱৰে।।

শিৰত কিৰীটি ধনু ধৰি বাম কৰে।

কাচিলা ছত্রিশ অস্ত্রে আঞ্জৰে পাঞ্জৰে।।৭০১।

আউৰ হাতে বজ্ৰগোট ধৰিয়া প্রবন্ধে।

ডেৱ দিয়া চড়িলন্ত ঐৰাৱত স্কন্ধে।।

উদয় গিৰিত যেন সূৰ্য্য ভৈলা বাজ।

চাহন নযাই প্রকাশন্ত দেৱৰাজ।।৭০২৷৷

দেখি দেৱ সেনাগণে দণ্ড ছত্র তুলি।

বাৱে বাদ্য ভাণ্ড বেড়ি জয় ইন্দ্ৰ বুলি।।

স্বকী স্বকী যানে চড়ি দশ দিগপাল।

কাচিয়া ইন্দ্ৰৰ লগে গৈলা সেহি তাল।।৭০৩।।

অমৃতৰ পানে বৰ বাঢ়িল প্রভাৱ।

বলিষ্ঠ দর্পিষ্ট হৃষ্টপুষ্ট ভৈল গাৱ।।

দানৱক লাগিয়া কটাক্ষো নাহি আতি।

থাকিলা নির্ভয়ে অৰ্দ্ধচন্দ্র বেহু পাতি।।৭০৪।।

দানৱৰ প্ৰচণ্ড কটকে যায় খেদি।

বাদ্য ভাণ্ড বোলে বায়ু মণ্ডলক ভেদি।।

খাইবো মুণ্ড আজি দেৱগণ থাক থাক।

এহি বুলি দৈত্যে গৈয়া দিলে অস্ত্র জাক।।৭০৫।।

পৰশু মূষল শেল শকতি তোমৰ।

পৰিঘ পট্টিশ অসি গদা মুদগৰ।।

ভল্ল ভিন্দিপাল প্রাস ক্ষুৰ যে প্রহাৰে।

বাৰিষাৰ মেঘে যেন বৰিষয় ধাৰে।।৭০৬৷৷

পৰম নিশঙ্কে দেৱতাৰ সেনামানে।

বাঢ়ি আছে তেজ বল অমৃতক পানে।।

সৱে ৰণ পণ্ডিত বুদ্ধিত নঘাটন্ত।

দানৱৰ শৰ মানে পথতে কাটন্ত।।৭০৭।

দৈত্যক চানিয়া দেৱে বৰিষন্ত বাণ।

দেৱকো দানৱে কৰে অস্ত্ৰৰ সন্ধান।।

অন্যোঅন্যে শৰে ফুটি সৱে চটচটি।

নুহি পাছ ভৰি কৰে বীৰে আৰম্ফটি।।৭০৮।।

ৰথী ৰথী যুদ্ধে দুই দুইৰ ছিদ্র চাৱে।।

বিমোহিত হোৱে দুই দুইৰ শৰ ঘাৱে৷৷

সাৰথিক মাৰি ৰথ পেহ্লাৱে বখালি।।

জিনিলো জিনিলো বুলি পাৰে বাহুতালি।।৭০৯৷৷

হস্তী হস্তী কৰৈ যুদ্ধ চণ্ড দান্তে ভিৰি।

ধৰাধৰি আজোৰত মুণ্ড যাই চিড়ি।।

পৃথিৱী কম্পাৱে চিহৰয় ঘোৰ ৰাৱে।

মাহুতে মাহুতে যুজে অঙ্কুশৰ ঘাৱে।।৭১০৷৷

ঘোড়ায়ে ঘোড়াক বৈসাৱয় ঝাম্পগুৰি।

কতো বেন্ত বায়া কৰৈ কামোৰা কামুৰি।।

কাঢ়য় হ্ৰেসনী ধ্বনি শুনি কাণ ফাটে।

ৰাহুতে ৰাহুতে কোবা কোবি কৰৈ চোটে।।৭১১৷৷

পদাতি পদাতি লাগিলেক ধুমাৰ্জ্জয়।

কাট মাৰ বুলি খাণ্ডা তুলিয়া গর্জ্জয়।।

বাজুৱাৰে খাণ্ডাৰ কোবত মাথা ছেদৈ।

কতো মুষ্টি মাৰৈ যাঠি হানি হিয়া ভেদৈ।।৭১২৷৷

অস্ত্র হত ভৈল কতো যুজে মালবান্ধে।

হাতে ধৰাধৰি কৰি ভৰি ভৰি চান্দে।।

পৃথিৱীত পৰি কৰৈ বাগৰা বাগৰি।

কতো হাৰ ঘাৰ ভাঙ্গি নেই মড়মৰি।।৭১৩৷৷

আণ্ঠুৱে ঠোঙ্গোনা মাৰৈ গোৰ ঘৰাকাতি।

চৱৰ চপট কিল ভুকু মাৰে আতি।।

মুষ্টিৰ চোটত ভাঙ্গে নাক মুখ শিৰ।

শৰীৰ ঢাকিয়া বহৈ বোম্বালে ৰুধিৰ।।৭১৪৷৷

উভয় সৈন্যত বাজে নানা বাদ্য ভণ্ড।

দুয়ো ভিতি নচুৱাৱৈ চিহ্ন ছত্র দণ্ড।।

চানি চলি আসে আকাশত বাণগণ।

চিকি মিকি কৰৈ যেন ৰবিৰ কিৰণ।।৭১৫।।

দুয়ো সেনা কৰৈ ঘোৰ সিংহনাদ ৰোল।

স্বৰ্গক লঙ্ঘিয়া গৈল ব্রহ্মাণ্ডৰ কোল।।

ক্ষীৰ সাগৰৰ তীৰ জুৰি নিৰন্তৰ।

লাগিল দুৰ্ঘোৰ দেৱাসুৰৰ সমৰ।।৭১৬৷৷

এক থান ভৈল যেন দুখান সাগৰ।

হুলস্থূল কৰৈ যেন কুম্ভীৰ মগৰ।।

ধৰ মাৰ কাট কেহো বোলে তোল তোল।।

নসহে পৃথিৱী দেৱাসুৰৰ আন্দোল।।৭১৭।।

কৰিলা ত্রিদশে দিব্য অমৃতক পান।

চড়ন্তেসে যায় বল বীৰ্য্য তেজ প্রাণ।।

পৰম নির্ভয়ে দানৱক যুদ্ধ কৰৈ।।

কৃষ্ণৰ প্ৰসাদে দেৱ গোটেকো নমৰৈ।।৭১৮৷৷

দেৱতাৰ প্ৰহাৰত দৈত্য যায় মৰি।

হেন দেখি দানৱ নিশেষে গৈল ডৰি।।

কহিতো নমৰে ত্রিদশৰ এক গুটি।।

বিপর্যয় দেখিয়া ভাগিল আটি মুটি।।৭১৯৷৷

দেৱৰ প্রহাৰে জৰ্জ্জৰিত ভৈল অঙ্গ।

তেতিক্ষণে অসুৰৰ সেনা দিলে ভঙ্গ।।

দেখি দেৱগণে পাছে পাছে নেই খেদি।

নৰাখে দৈত্যক পাৰেমানে নেই ছেদি।।৭২০৷৷

মাৰে হান গলে কতো ছিণ্ডে কাণ্ডে খাণ্ডে।

পলাই কতো গাৱে তেজ বহৈ ধাৰা দণ্ডে।।

অস্ত্র শস্ত্র বস্ত্র সৱে এৰি নিৰন্তৰে।

বলিত শৰণ লৈলা প্ৰাণৰ কাতৰে।।৭২১৷৷

হেন দেখি খঙ্গিল বলিষ্ঠ বলিৰায়।

সেনাৰ সন্তাপে মহা ক্রোধে গৈলা ধায়।।

বৰা বৰা দৈত্যমানে লগতে জাম্পিল।

দল দোপ পয়োভৰে পৃথিৱী কম্পিল।।৭২২।।

তর্জ্জিয়া গর্জ্জিয়া সৱে চাৱৈ ক্রোধ দৃষ্টি।

কৰিলেক আথাকে বিপুল শৰ বৃষ্টি।।

ঢাকিলেক দিশ পাশ নমনি আকাশ।

বাৰিষাৰ মেঘ যেন নাহিকে প্রকাশ।।৭২৩৷৷

মিলিল দুর্ঘোৰ যুদ্ধ দেৱ দানৱৰ।

বসি আকলিলা কৈলাসত শূলধৰ।।

টানি টানি বাঘছাল বান্ধিলা কটিত।

শূল ধৰি আৰোহিলা বৃষৰ পিঠিত।।৭২৪।।

কি কৰা কার্ত্তিক কৈত আছা গণপতি।

ত্রিদশ দেৱৰ আহ্মাৰেসে সেনাপতি।।

তাসম্বাৰ ভঙ্গ গৈলে আহ্মাৰেসে লাজ।

হেন জানি যুদ্ধক সত্বৰে হুয়ো সাজ।।৭২৫।।

এহি বুলি তেখনে লড়িলা মহেশ্বৰ।

সপুত্র বান্ধৱে ভৈলা ৰণে পয়োসাৰ।

দেখি দেৱতাৰ ভৈলা দশগুণে সাস।

জিনিলো দৈত্যক বুলি পিৰয় আটাস।।৭২৬৷৷

দেখি ক্রোধে জ্বলিলন্ত দৈত্যেন্দ্র মহাবীৰ।

শত্ৰুৰ উৎসাহ দেখি নসহে শৰীৰ।।

বিদ্যুত সঞ্চাৰে ধাইল ধনুক টঙ্কাৰি।

চাইলা দিশপাশ অসংখ্যাত শৰ মাৰি।।৭২৭৷৷

তিখাল চোখাল শৰ মাৰিবে লাগিল।

চমকিয়া দেৱ সেনা বিভঙ্গে ভাগিল।।

হেন দেখি ইন্দ্ৰৰ উঠিল মহা ৰাগ।

হস্তী স্কন্ধে তেখনে ভেটিল গৈয়া আগ।।৭২৮৷৷

সম্বুধি বোলন্ত ইন্দ্ৰে শুন অৰে বলি।

তিনিয়ো লোকত লগাই আছ খলমলি।।

সিসৱ কৰ্ম্মৰ আজি মঞি দেঞো ফল।

এহি বুলি ধনু ভিৰি দেৱ আখণ্ডল।।৭২৯৷৷

এক শত তীক্ষ্ণ শৰ পঠাইলা প্রহাৰি।

বাজ ভৈল দৈত্যেন্দ্ৰৰ হৃদয় বিদাৰি।।

বৰ চোটে জমক দেখিলা বলিৰায়।

হুয়োক সষ্টম বোলৈ বাসৱক চাই।।৭৩০।।

একবাৰ খেদি কাঢ়ি লৈলো স্বৰ্গৰাজ।

দুনাই দ্রোহ চিন্ত তোৰ নাহি কিছু লাজ।।

নপঠাইবো ইবাৰ জীৱন্তে লৈবো প্রাণ।

এহি বুলি প্রহাৰিলা হাজাৰেক বাণ।।৭৩১৷৷

বিস্বাদ শবদে আকাশক যায় ছানি।

দেখি ইন্দ্রে তেখনে কাটিলা শৰ হানি।।

ছন্ন ভৈল শৰ নপাইলেক অৰ্দ্ধ পথ।

যেন মিছা ভৈল দৰিদ্ৰৰ মনোৰথ।।৭৩২৷৷

হেন দেখি বলিৰায় খঙ্গি গৈলা তদা।

দুনাই হাতে তুলি লৈলা ভয়ঙ্কৰ গদা।।

ৰথ হন্তে দেৱ দিয়া নামিলা ভূমিত।

দেখ নেদেখ বেগে চলিলা তড়িত।।৭৩৩৷৷

হস্তীৰ মুণ্ডত কোব দিলা মহাৰাগী।

বোম্বালে বঝায় তেজ কুম্ভস্থল ভাগি।।

পৰ্ব্বতৰ পৰা যেন বহে গেৰু ধাৰ।

পাক ফুৰি ঐৰাৱতে দেখে অন্ধকাৰ।।৭৩৪৷৷

পাছ গুচি পাছে বলি আৰোহিলা ৰথ।

লুণ্ডি ঘুণ্ডি হস্তী ইন্দ্ৰে কৰিলন্ত স্বস্থ৷৷

বলিৰ ঘোৰাক তাড়িলেক পাঞ্চ বাণে।

সাৰথিক দশ বাণে ভেদিল সন্ধানে।।৭৩৫।।

তীক্ষ্ণতৰ বিচিত্র নৰাচ কুৰিপাটে।

বৰ চোটে বিন্ধিলন্ত ৰাজাৰ ললাটে।।

বাহুকো বিন্ধিলা আঠ আঠ শৰ মাৰি।

ষাঠি শৰে হৃদয়ক পেলাইলা বিদাৰি।।৭৩৬৷৷

ৰথ সমন্বিতে বলি তৈতে ফুৰে পাক।

মাৰিলো মাৰিলো বুলি ইন্দ্ৰে দিলা ডাক।।

ফুঙ্কিলন্ত শঙ্খ ৰঙ্গ কৰিয়া বাসৱ।

চাহি আছৈ তাকে বলিৰ পৰাভৱ।।৭৩৭।।

মহা ক্রোধে ধাইল, মত্ত গজ কন্ধে উঠি।

বাম হাতে ধনু ধৰি সুৱৰ্ণৰ মুঠি৷৷

বৰিষিলা শৰ বেগে বিপঞ্চি বিপাট।

কার্ত্তিকে দেখিয়া তাৰ ভেণ্টিলন্ত বাট।।৭৩৮।।

ময়ূৰত চড়ি কৰি ধনুক টঙ্কাৰ।।

ডাকিয়া বোলন্ত অৰে দৈত্য দুৰাচাৰ।।

বৰ ভাল ভৈল তোক ভেট পাই আজি।

এহি বুলি কাৰ্ত্তিকে ধনুৰ গুণ মাজি।।৭৩৯।।

একশত শৰক হানিলা মহাবলী।

বাটতে কাটিলা তাক তাৰকে আকলি।।

শৰ ছন্ন দেখিয়া খঙ্গিলা গৌৰী সুতে।

বৰিষিলা শৰগণ অযুতে নিযুতে।।৭৪০৷৷

কাটিলন্ত হয় হস্তী কোটি কোটি ৰথ।

অসংখ্যাত দৈত্যক পঠাইলা যমপথ।।

হেন দেখি কিটাইলন্ত তাৰক সেনাপতি।

কার্ত্তিকক বোলে শুন শিৱৰ সন্ততি।।৭৪১৷৷

হস্তী এৰি কৰস মক্ষীত মুনিসাই।

সমুখ সমৰে আজি তোক লগাঞো ঠাই।।

এহি বুলি হানিলন্ত একশত বাণে।

দেৱ সেনাপতিক ফুটিল বৰ টানে।।৭৪২।।

অনন্তৰে বীৰে কোপে দশন কামুৰি।

শৰ সৱ গাৱৰ পেলাইলা ভাঙ্গি মুৰি।।

ধনু এৰি বিপুল শকতি লৈলা তুলি।

খেদি যান্ত দানৱক থাক থাক বুলি।।৭৪৩৷৷

বিদ্যুত সঞ্চাৰে তাৰকক লাগ পাইল।

শূলে খোঞ্চা মাৰি হস্তী সমে সৰকাইল।।

উৰ্দ্ধক লাগিয়া তুলিলন্ত আলগাই।

কৌতুকে ফুৰান্ত যেন পাৰ নচুৱাই।।৭৪৪।।

দেখি দেৱতাৰ আতি ৰিঙ্গ জোট হাসি।।

প্রশংসন্ত কার্ত্তিকক দশন প্রকাশি।।

কুৰ্ম্মস্থলি কৰি আতি বাৱৈ বাদ্য ভণ্ড।

তুলি তুলি নচুৱাৱৈ ছিন্ন ছত্র দণ্ড।।৭৪৫।।

যতেক দানৱমানে পৰিল নিসাৰি।।

মৰা তাৰকক পাছে পেলাইলা আচাৰি।।

ফুঙ্কিলন্ত শঙ্খ গোট দৈত্যক নিদলি।

দেখি বৰা বৰা দৈত্যে ক্রোধে গৈলা জ্বলি।।৭৪৬।।

অন্যোঅন্যে বোলৈ অৰে কিবা আছা চাই।

আমি বিদ্যমানে সেনাপতিৰ বিলাই।।

এই বুলি মহা কোপে অস্ত্র শস্ত্র ধৰি।

ত্রিদশক ধাইলা কোপে জম জম কৰি।।৭৪৭।।

খাইবো মুণ্ড বুলিয়া বাহুত মাৰে ডাম্ফি।

হেন দেখি মুখ্য মুখ্য দেৱে গৈলা হাম্ফি।।

ৰহ ৰহ বুলি সৱে প্ৰহাৰন্ত চোটে।।

গাৱে গাৱে দৈত্যক ভেদিলা গোটে গোটে।।৭৪৮।।

প্রথমতে ত্রিনয়ন শঙ্কৰ আদি মূল।

জম্ভক গৈলন্ত ধাই ধৰিয়া ত্রিশূল।।

মূষত চড়িয়া লম্বোদৰ গণপতি।

আইস বুলি খেদি গৈলা নৰকক প্রতি।।৭৪৯।।

শুম্ভ নিশুম্ভ ভদ্রকালী লৈলা লাগ।

বৰুণে ভেণ্টিল গৈয়া সম্বৰক আগ।।

ময় দানৱক বিশ্বকৰ্ম্মে গৈলা ধায়।

কাল দানৱক হাস্ফুলিলা যমৰায়।।৭৫।।

মহিষৰ অগ্নিৰ লাগিল তোলপাৰ।

বৃষপৰ্ব্বা সমন্বিতে অশ্বিনী কুমাৰ।।

পুলুমজ দানৱক পৱনে ৰাগিল।

চন্দ্ৰৰ ৰাহুৰ বৰ তম্রোল লাগিল।।৭৫১।।

মিত্রঘন দৈত্যক কুবেৰে দিলা ধাৰ।

দুর্ম্মদক কামদেৱে কৰন্ত প্ৰহাৰ।।

বলিৰ শতেক পুত্র বাণ আদি কৰি।

সৱাকো যুজন্ত সূৰ্য্যে কৰে ধনু ধৰি।।৭৫২৷৷

নিপাতকৱচ সমে যুজে বিশ্বগণ।

অষ্টবসু আদি কৰি সৱে দিলা ৰণ।।

ত্রিপুৰক ৰুদ্রগণে ধাইল কোপ কৰি।

শুক্র বৃহস্পতিৰ লাগিলা ধৰাধৰি।।৭৫৩৷৷

আনো যত যোদ্ধা আছে দেৱাসুৰগণ।

দুহো দুহো জনে জুলি বাটি কৰে ৰণ।।

জয়ক আশায়ে অন্যোঅন্যক প্রহাৰে।

দশোদিশ ঢাকি বৰশয় শৰধাৰে।।৭৫৪৷৷

পৰিঘ পট্টিশ শূল মূষল তোমৰ।

পৰশু শতঘ্নী শেল গদা মুদগৰ।।

ভূষণ্ডিক ক্ষুৰ ত্রিকণ্টিক কনিয়াল।

অৰ্দ্ধচন্দ্র চক্র প্রাশ আৰ ভিণ্ডীপাল।।৭৫৫।।

বৰিষয় অন্যোঅন্যে কৰৈ মৰ্ম্মভেদ।

প্রলয় মেঘৰ যেন নাহি ধাৰা ছেদ।।

কাটে হয় হস্তী ৰথী ৰথ ধ্বজ দণ্ড।

কাৰো উৰু কৰ শিৰ কৰৈ খণ্ড খণ্ড ।।৭৫৬৷৷

কাৰো আণ্ঠু ওষ্ঠ কণ্ঠ কাটি চিণ্ডে মুণ্ড।

কাৰো কাণ্ড খণ্ড পৰি ভসাৰয় ভুণ্ড।।

কাৰো হাড় ঘাড় বিহৰাৱে বৰ টানে।

কৱচ কুণ্ডল কিৰীটিকো কাটে বাণে।।৭৫৭৷৷

বিপুল পদাতি আতি পৰিল অপাৰ।

লক্ষ কোটি কাটা হস্তী দেখি ভিণ্ডাকাৰ।।

ৰাহুত মাহুত হয় মৰিল বিস্তৰ।

ৰুধিৰে বহিল নদী এক ভয়ঙ্কৰ।।৭৫৮৷৷

কিৰীটি কুণ্ডলে আছৈ মুণ্ডমালা পৰি।

তেজে তোলবোল হুয়া আছৈ দান্ত তৰি।।

পৰি আছৈ সালঙ্কৃত কটা বাহুচয়।।

চিকিমিকি কৰৈ যেন ৰবিৰ উদয়।।৭৫৯৷৷

সেহি বেলা উঠি গৈল অনেক কৱন্ধে।

অস্ত্র শস্ত্র ধৰি ধাৱে যুদ্ধক প্রৱন্ধে।।

যক্ষ ৰক্ষ পিশাচ মাংসক সৱে গিলি।

ভয়ঙ্কৰ ঘোৰ নাদ কৰৈ কিলকিলি।।৭৬০৷৷

যুজয় দানৱগণে পৰাণক টাঙ্কি।

নথৈলা ত্রিদশে আৰ যুঁজিবাক বাঙ্কি।।

মহা বৈৰভাৱে সৱে নেৰৈ কাকো কেৱে।

হেন ঘোৰ সমৰ কৰিলা দৈত্যদেৱে।।৭৬১৷৷

দেৱাসুৰ যুদ্ধ কথা অষ্টম স্কন্ধৰ।

একচিত্তে শুনি তড়া পাতক সাগৰ।।

ভণিল শঙ্কৰে কৃষ্ণ পদ অনুসৰি।

সৱে সমজ্যায়ে ডাকি বোলা হৰি হৰি।।৭৬২৷৷

.......