।।কৰ্ম্মযোগ কথন।।

শুনি আৱিৰ্হোত্ৰ সিদ্ধে দিলন্ত সিদ্ধান্ত।

শুনা সিটো কথা চিত্ত কৰি উপশান্ত।।

পৰম গহন আতি ইটো বেদ বাণী।

যাক শুনি মোহ দূৰ হোৱে মহাজ্ঞানী।।২০৮।।

বেদে যাক বিহিয়াছে তাকে বুলি কৰ্ম্ম।

বেদে যাক নিষেধিলে সেহিটো অকৰ্ম্ম।।

বিহিত নাচৰি হয় বিকৰ্ম্ম পাতেক।

এহি তিনিবিধ কৈলো তোহ্মাত প্ৰত্যেক।।২০৯।।

বিকৰ্ম্ম অকৰ্ম্ম কৰ্ম্ম এহিটো ত্ৰিতয়।

বেদৰেসে মত জানা লৌকিক নহয়।।

যাক বেদে বোলে সিটো ঈশ্বৰ সাক্ষাত।

যিটো ঈশ্বৰত হন্তে হৈয়া আছে জাত।।২১০।।

ইহাৰ অৰ্থত মোহ হোৱে মহাজ্ঞানী।

বেদৰ তত্বক পাইব আন কোন প্ৰাণী।।

কৰ্ম্মযোগে জিজ্ঞাসি আছিলা সিসৱত।

বালক সময়ে তাক বুজিবা কিমত।।২১১।।

পৰম দুষ্কৰ কৰ্ম্মযোগ আতিশয়।

তুমিয়ো তৈসানি শিশু ইক্ষ্বাকু তনয়।।

এহি ভাৱি নকহিলে সিকথা তোহ্মাত।

সেহি কৰ্ম্মযোগ আৱে কহিবো সাক্ষাত।।২১২।।

যিমত গ্ৰহন কৰ্ম্ম শুনা পৰিচ্ছেদ।

শিক্ষা দেই মূঢ়ক পৰোক্ষবাদে বেদ।।

স্বৰ্গসুখ আদি লোভ লগাই প্ৰথমত।

প্ৰৱৰ্ত্তান্ত অজ্ঞানীক সকাম কৰ্ম্মত।।২১৩।।

ভুঞ্জিবো বিশিষ্ট ভোগ লভিয়া স্বৰ্গক।

হেনয় কামনা কৰি অৰ্চ্চে ঈশ্বৰক।।

বাঢ়ৈ প্ৰীতি বেদৰ শুনিয়া ফলশ্ৰুতি।

পাছে সেহি কৰ্ম্মে তাৰ সাধিবে মুকুতি।।২১৪।।

যেন পিতৃ শিশুক লাডুৰ লোভ দেই।

তাক পাইবো বুলি শিশু ঔষধ পিৱই।।

পাচে খণ্ড লাড়ুৱে গৰ্ভৰো ৰোগ হৰৈ।

সেহিমতে অজ্ঞানী বেদৰ শিক্ষা ধৰৈ।।২১৫।।

পাছে বেদে বোলে এড়া ইসৱ কামনা।

নিষ্কামে কৰিবা এক কৃষ্ণত অৰ্পণা।।

সেহি কৰ্ম্মে কৰাই বিষয়ত বিৰকতি।

উপজাইবে মাধৱত পৰম ভকতি।।২১৬।।

পৰম অজ্ঞানী হুয়া যিটো দুষ্ট চিত্ত।

নকৰে ইসৱ কৰ্ম্ম বেদৰ বিহিত।।

যাইবে সিটো বিকৰ্ম্ম পাপত অধোগতি।

মৰি মৰি উপজিবে যাতনাৰ প্ৰতি।।২১৭।।

হেন জানি নিয়মীয়া আপুনাৰ চিত্ত।

কৰিব সাত্ত্বিক কৰ্ম্ম বেদৰ বিহিত।।

ছাড়িয়া কামনা কৰি অৰ্পণা ঈশ্বৰে।

পাইবেক পৰম সিদ্ধি তেৱে সিটো নৰে।।২১৮।।

সেহি কৰ্ম্মে কৰে জানা কৰ্ম্ম নিবাৰণ।

ফলশ্ৰুতি মানে হোৱে ৰুচিৰ কাৰণ।।

বেদমতে কৰ্ম্ম যোগ কহিলো নৃপতি।

তন্ত্ৰ আগমৰ মত শুনিয়ো সম্প্ৰতি।।২১৯।।

আপুনি জীৱৰ যিটো অহঙ্কাৰ বন্ধ।

ছেদিবাক চাহে হেন কৰিয়া প্ৰৱন্ধ।।

ঈশ্বৰ কেশৱ দেৱ ভকতৰ নিধি।

তাহাঙ্কে কৰিবে পূজা যেন তন্ত্ৰবিধি।।২২০।।

সেৱা কৰি গুৰুৰ পূৰিব মনোৰথ।

গুৰুৱে দেখাইবে তন্ত্ৰ মন্ত্ৰ পূজা পথ।।

যিটো মূৰ্ত্তি আপুনাৰ অভিমত জানি

হৃদয়ৰ ঈশ্বৰক তাতে থৈব আনি।।২২১।।

স্নান কৰি বসিবেক দেৱক সম্মুখে।

ভূতশুদ্ধি প্ৰাণায়াম কৰিবেক সুখে।।

অঙ্গন্যাস কৰন্যাস কৰি বিধিৱত।

দেহ শুদ্ধি কৰিবেক হৈবেক সংযত।।২২২।।

দিগবন্ধন মন্ত্ৰে ৰক্ষা কৰিয়া বন্ধন।

হৰিক পূজিব জানা ইক্ষ্বাকু নন্দন।।

আদিতে কৰিব শুদ্ধি যত দ্ৰব্যচয়।

কীট আদি জন্তু যেন তাত নথাকয়।।২২৩।।

ভূমিশুদ্ধি কৰিবেক মাৰ্জ্জন কৰিয়া।

কৰিব চিত্তৰ শুদ্ধি চঞ্চল এড়িয়া।।

স্নান অনুলেপনে স্বমূৰ্ত্তি শুদ্ধি কৰি।

আসন প্ৰোক্ষণ কৰি বসিব সাদৰি।।২২৪।।

প্ৰতিমাত মনতে বা হৰিক থাকিব।

যথালব্ধ উপচাৰে তাহাঙ্ক অৰ্চ্চিব।।

পাদ্য অৰ্ঘ্য আচমন আনো উপহাৰ।

যেন পাৰে মিলাইবেক পূজাৰ সম্ভাৰ।।২২৫।।

কৰি ন্যাস যেন বিধি হৃদয় আদিক।

কৰিব হৃদয়ে ধ্যান ঈশ্বৰ মূৰ্ত্তিক।।

পাদ্য অৰ্ঘ্য আচমন মধুপৰ্ক স্নান।

বসন ভূষণ অঙ্গমালা দিব দান।।২২৬।।

গন্ধে পুষ্পে ধূপে যেন বিধি কহে তন্ত্ৰে।

সাঙ্গোপাঙ্গে কৃষ্ণক পূজিব মূলমন্ত্ৰে।।

কৰ্পূৰ তাম্বল দিব সুবাসিত জল।

তুলসী পুষ্পৰ মালা নানা বিধ ফল।।২২৭।।

ঈশ্বৰৰ আছে আৰু পাৰ্ব্বণ যতেক।

নিজ নিজ মন্ত্ৰে সমস্তকে পূজিবেক।।

অৰ্চ্চিয়া বিনয় ভাৱে পঢ়ি স্তুতি নতি।

কৰিব কৃষ্ণৰ পাচে পূজা সমাপতি।।২২৮।।

আপুনাক তেহ্ন মূৰ্ত্তি চিন্তিয়া মনত।

ঘ্ৰাণিয়া নিৰ্ম্মাল্য পাচে পিন্ধিব শিৰত।।

ঈশ্বৰক নিয়া হৃদি পদ্মে দিব ঠাই।

কৰণ্ডিতে প্ৰতিমাক থৈবেক দুনাই।।২২৯।।

এহিমতে মাধৱক পূজিবেক নিতে।

হৈবেক মুকুত সিটো অচিৰ কালতে।।

আহ্মাত পুছিলা যেন আপুনি নৃপতি।

কৈলো কৰ্ম্মযোগ যেন জানিলো সম্প্ৰতি।।২৩০।।

যিটো নি.য়মিলে মন তেজি অহঙ্কাৰ।

ইটো কৰ্ম্মযোগত তাৰেসে অধিকাৰ।।

আৱে অভিমত যেন পুছিয়ো আহ্মাত।

শুনি ৰাজা কহিলন্ত কৰি যোড়হাত।।২৩১।।

অনেক জন্মৰ জানা আছে মহাভাগ।

সিহেতু সুধিবে তোমাসাক পাইলো লাগ।।

..................

।।ভগৱানৰ অৱতাৰ বৰ্ণনা।।

যেন যেন ৰূপে যিটো যিটো কৰ্ম্ম হৰি।

কৰিলা কৰন্ত কৰিবন্ত অৱতৰি।।২৩২।।

শুনিবাক ইচ্ছা আছে কহিয়োক তাকে।

ভৃত্য হেন বুলি মোক যদি দয়া থাকে।।

শুনি সিদ্ধ দ্ৰুমিল উত্তৰ দিলা পাচে।

ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ জন্ম কৰ্ম্ম যত আছে।।২৩৩।।

শত কোটি জন্মে কোনে কহি পাইবে অন্ত।

সহস্ৰ বদনে যদি কহন্ত অনন্ত।।

নপাইবে গুণৰ তথাপিতো পৰিমিত।

তাকো গণিবাক লাগি যিটো দেই চিত্ত।।২৩৪।।

সিটো মন্দমতি জ্ঞান শূন্য সমুদায়।

সাগৰকো কাঠি দিয়া জুখিবাক চায়।।

পৃথিৱীৰ ধূলি যিটো গণে কদাচিত।

কৃষ্ণৰ গুণক সিটো নপাৰে গণিত।।২৩৫।।

জগত ঈশ্বৰ যিটো অনন্ত মহিমা।

আপুনো নজানে মায়া বৈভৱৰ সীমা।।

গণি সংখ্যা কৰিবে শকতি আছে কাত।

তথাপি সংক্ষেপি কিছু কহিবো তোহ্মাত।।২৩৬।।

শুনা সাৱধানে কহো কৃষ্ণৰ চৰিত্ৰ।

হৌক মোৰ তনু মন বচন পৱিত্ৰ।।

কৃষ্ণ কথা শুনা আৱে সৱে সভাসদে।

গৃহে থাকি খায়া দায়া পৰম সুখদে।।২৩৭।।

নাহি ধন হানি শৰীৰতো কিছু শ্ৰম।

কৰ্ণৰো অমৃত শুনিবাক সুখতম।।

এতেকতে যতেক পাতক হোৱৈ ক্ষয়।

উপজৈ পৰম পূণ্য মিলৈ মহোদয়।।২৩৮।।

কৃষ্ণৰ চৰণে মিলৈ মহা প্ৰেমভাৱ।

কি কহিবো ইটো কৃষ্ণ কথাৰ প্ৰভাৱ।।

দুৰ্ল্লভ মনুষ্য তনু নপাইবা দুনাই।

চিন্তামণি জন্ম হেৰা হাতত হৰাই।।২৩৯।।

ইহাক নেদেখা মায়া মোহে হুয়া অন্ধ।

কৰা কৃষ্ণ কথা মধুপানক প্ৰবন্ধ।।

সংসাৰ ব্যাধিৰ ইসে ঔষধ প্ৰধান।

বিষয় অপত্য তেজি ঝাণ্টে কৰা পাণ।।২৪০।।

আলোচন্তে অন্তকে সাধিবে সৱে কাম।

জানিয়া ঘূষিয়ো নিৰন্তৰে ৰাম ৰাম।।২৪১।।

......................

।।দুলড়ী।।

পঞ্চ মহাভূতে      প্ৰভু নাৰায়ণে

নিৰ্ম্মিয়া ব্ৰহ্মাণ্ড কায়।

প্ৰথমে পুৰুষ      অৱতাৰ হুয়া

পশিলা তাত লীলায়।।

যাহাৰ ইন্দ্ৰিয়ে     জীৱৰ ইন্দ্ৰিয়

যাৰ জ্ঞানে ভৈলা জ্ঞান।

যাহাৰ নিশ্বাসে     ইন্দ্ৰিয় দেহৰ

হোৱে চেষ্টা বল প্ৰাণ।।২৪২।।

যাৰ শৰীৰতে     আছৈ ত্ৰিভূৱন

পৃথিৱী পাতাল স্বৰ্গ।

যিটো সত্ত্ব আদি    তিনি গুণ এৰে

কৰে স্থিতি লয় মৰ্গ।।

ৰজো গুণে ব্ৰহ্মা    সত্ত্ব গুণে বিষ্ণু

তমো গুণে ৰুদ্ৰ হয়।

তিনি মূৰ্ত্তি ধৰি    প্ৰজাক সততে

কৰা সৃষ্টি স্থিতি লয়।।২৪৩।।

তেহেন্তে পুৰুষ      অৱতাৰ তান

কৰিলো কৰ্ম্ম বিদিত।

শুনা নিমি আৰো   নৰ নাৰায়ণ

অৱতাৰ বিপৰীত।।

দক্ষৰ দুহিতা      মূৰ্ত্তি নামে তেহোঁ

ভৈলন্ত ভাৰ্য্যা ধৰ্ম্মৰ।

তান্তে জাত ভৈলা   অৱতাৰ দুই

নাৰায়ণ আৰো নৰ।।২৪৪।।

যিটো কৰ্ম্মে কৰে   কৰ্ম্মক নিৰ্ম্মূল

হোৱৈ আত্ম-পৰিচয়।

নাৰদ প্ৰমুখ্যে      মুনিতো তাহাক

কহিলন্ত কৃপাময়।।

বদৰিকাশ্ৰমে       আছন্ত অদ্যাপি

পৰম তপ আচৰি।

যাৰ পাদ-পদ্ম     অৰ্চ্চন্ত আজিয়ো

সমস্তে ঋষি সাদৰি।।২৪৫।।

তপৰ প্ৰভাৱে      প্ৰকাশৈ শৰীৰ

সম্যকে সূৰ্য সঙ্কাশ।

হেন দেখি পাচে    ইন্দ্ৰৰ মনত

মিলিল পৰম ত্ৰাস।।

ত্ৰৈলোক্য সম্পদ    লৈবে লাগি ঋষি

কৰে হেন তপ ঘোৰ।

জানিলো দুৰ্জ্জয়     ঋষিৰ নিদানে

সৰ্ব্বনাশ হৈবে মোৰ।।২৪৬।।

কৰিলা আদেশ     মদনক চাই

চলিয়ো তুমি অনঙ্গ।

নৰ নাৰায়ণ      ঋষিৰ তপস্যা

সত্বৰে কৰিয়ো ভঙ্গ।।

মলয় পৱন       কোকিল বসন্ত

আহ্মাক তুমি উদ্ধাৰা।

মদনৰ সঙ্গে      চলিয়ো সত্বৰে

যত আছা অপেশ্বৰা।।২৪৭।।

ইন্দ্ৰৰ আদেশে     মদন লড়িলা

লৈয়া নিজ পৰিবাৰ।

যত অপেশ্বৰী      লড়িয়া প্ৰবন্ধে

পিন্ধি দিব্য অলঙ্কাৰ।।

ঋষিৰ সমীপে      পাতিলন্ত নৃত্য

পৰম ৰঙ্গে অনঙ্গ।

সুললিত গীত      গাৱে বিদ্যাধৰে

গন্ধৰ্ব্বে ঠুঙ্কে মৃদঙ্গ।।২৪৮।।

বহে মন্দ বায়ু     বসন্ত মিলিল

কোকিলৰ কুহু নাদ।

পুষ্পৰ সুৰভি      গন্ধে আমোদিত

মদনে কৰে উন্মাদ।।

অপেশ্বৰী সৱে     কটাক্ষে নিৰেখি

ঋষিক কৰে সন্ধান।

নজানি ঈশ্বৰ      মহিমা মদনে

প্ৰহাৰে কুসুম বাণ।।২৪৯।।

...............

।।ছবি।।

দেখিয়া ইন্দ্ৰৰ মায়া  মহাঋষি নাৰায়ণে

নকৰিলা কটাক্ষো কিঞ্চিত।

থাকিলন্ত ধৈৰ্য্য ধৰি  যেন মহা মেৰুগিৰি

তপত নিবিড় কৰি চিত্ত।।

পৰম সভয় মন    ভৈলা দেখি দেৱগণ

হিয়াত মিলিল মহাত্ৰাস।

স্থিৰ নোহে হাত ভৰি   কাম্পে তনু তৰতৰি

ঋষিশাপে হৈবো সৰ্ব্বনাশ।।২৫০।।

পাচে প্ৰভু নাৰায়ণ  দেখন্ত দেৱতাগণ

মৰৈ যেন ভয়তে সমূলি।

দায়ায়ে লগাইলা মাত     নিষেধন্ত তুলি হাত

নকৰা নকৰা ভয় বুলি।।

মদন মাৰুত হেৰা       শুনা সৱে অপেস্বৰা

কৰিয়ো আহ্মাৰ অনুকুল।

স্বৰ্গহন্তে আইলা সাজি      হুয়োক অতিথি আজি

আশ্ৰমৰ ভুঞ্জা ফল-মূল।।২৫১।।

সৱাকো কৰিয়া দয়া      পৰম নিৰ্ভয় দিয়া

যেৱে হেন বুলিলা বিশ্বাস।

মুণ্ডত বুলাইলা হাত      মুখত বজাইলা মাত

দেৱগণে তেজিলেক ত্ৰাস।।

কৰি পাচে চিত্ত স্থিৰ      লজ্জাভাৱে নমাই শিৰ

বোলে বাক্য কৰি নমস্কাৰ।

হৃদয়ে নভৈল ক্ষোভ      নকৰিলা স্ত্ৰীক লোভ

ইটো কোন আশ্চৰ্য্য তোহ্মাৰ।।২৫২।।

যত মহা জ্ঞানবৃদ্ধ       দেৱ মুনি সুৰ সিদ্ধ

তোহ্মাকেসে সেৱে দমাই মাথ।

জিনিয়া দুৰ্জ্জয় মায়া      আহ্মাকো কৰিলা দয়া

কিনো ক্ষমাশীল জগন্নাথ।।

সজ্জনে তোহ্মাকে সেৱে    দেখি ইন্দ্ৰ আদি দেৱে

অনেক বিঘিনি কৰৈ তাত।

আহ্মাক লঙ্ঘিয়া যাই     বৈকুণ্ঠত লৱে ঠাই

এহি বুলি মিলাৱে বিঘাত।।২৫৩।।

নভজে তোহ্মাৰ পাৱে     যাৰ পূজা খাইবে পাৱে

নকৰে বিঘিনি কিছু তাক।

তোহ্মাৰ মায়ায়ে অন্ধ     নিবিচাৰে ভাল মন্দ

কি কহিবো দেৱ বিচেষ্টাক।।

ভকতে তোহ্মাক গয়     তিলেকো নকৰে ভয়

আপুনি ৰক্ষক তুমি হৰি।

নিশ্চয়ে কহিলো সাৰ      ইন্দ্ৰ আদি দেৱতাৰ

বিঘ্নিৰ মুণ্ডত দেই ভবি।।২৫৪।।

তোহ্মাত নকৰে ৰতি     তপতেসে কৰে মতি

শুনা যেন তাহাৰ অৱস্থা।

ক্ষুধা তৃষা মোহ কাম অপাৰ সাগৰ সম

এসম্বাকো তৰিয়া সৰ্ব্বথা।।

তথাপিতো মূঢ়মতি       ক্ৰোধে বৰ হুয়া আতি

গো খোজত যেন মজে পাচে।

তপ ধৰ্ম্ম ব্ৰত কষ্ট       ব্যৰ্থে সৱে কৰে নষ্ট

তাত পৰে কোন মন্দ আছে।।২৫৫।।

যেন মাথে বোজা লৈয়া  অথায় জলে নামে গৈয়া

উটে বোজা নপাৱে উমান।

সেহিমতে পূণ্য ব্ৰত  আজন্মে সাঞ্চিলে যত

ক্ৰোধে কৰে সৱাকো নিৰ্য্যাণ।।

তোহ্মাত বিমুখ যিটো     জীৱন্ততে মৰা সিটো

আত্মঘাতী পৰম দুৰ্ম্মতি।

আমি হেৰা নমাই মাথ    প্ৰণামো জগত নাথ

জন্মে জন্মে তুমি হৈবা গতি।।২৫৬।।

...............

।।দুলড়ী।।

।।উপদেশ।।

শুনা সভাসদ      ভাগৱত পদ

হুয়া আতি নিশব্দ।

পাপ হোৱে ক্ষয়    মিলে মহোদয়

খণ্ডয় দুখ আপদ।

আছৈ পূণ্য যত    কৃষ্ণৰ কথাত

সিজনেসে পাতে কাণ।

সূচী যেন তাড়ৈ    শুনিবে নপাৰৈ

পাতকী যিটো প্ৰধান।।২৫৭।।

সেহিসে অসুৰ     সেহিসে পশুৰ

সদৃশ জীৱন ধৰৈ।

কৃষ্ণক নভজি     অমৃতক তেজি

যেন বিষ ভুঞ্জি মৰৈ।।

আৱে বুদ্ধ লোক    যাইবা পৰলোক

কোন গতি হৈব পাচে।

কৃষ্ণৰ চৰণ       কৰিয়ো স্মৰণ

যাৱত চেতন আছে।।২৫৮।।

ছাড়ি আন কাম    কৃষ্ণ গুণ নাম

বুলিয়ো বাক্যে প্ৰকাশি।

এতেকে সহায়     হৈব যদুৰায়

মৰণ সঙ্কটে আসি।।

পৰম বান্ধৱ      ঈশ্বৰ মাধৱ

তাঙ্ক নকৰিয়ো হেলা।

তান্তে দিয়া মন    অথিৰ জীৱন

কৈক যাই কোন বেলা।।২৫৯।।

বিষয় নিকাৰ     পায়া বাৰম্বাৰ

তথাপি নাছাড়ৈ ধান্ধা।

কৃষ্ণ গুণ যশ     পৰম সৰ্ব্বস

জানি সৱে গলে বান্ধা।।

দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ     আত নাহি পাৰ

স্মৰিও হৰিৰ নাম।

ছাড়িয়া সপোন     ধৰিয়ো চেতন

ডাকি বোলা ৰাম ৰাম।।২৬০।।

                                ........

                 ।।পদ।।

দ্ৰুমিল বদতি ৰাজা শুনা অনন্তৰ।

কামদেৱ আদি যত ইন্দ্ৰ অনুচৰ।।

এহিমতে স্তুতি যেৱে কৰন্তে আছয়।

শুনা তাসম্বাৰ যেন মিলিলা বিস্ময়।।২৬১।।

গুণন্ত মনত কৃপাময় দেৱহৰি।

ৰূপৰ দৰ্পত ইটো যত অপেশ্বৰী।

আহ্মাক মোহিবে আইলা এৰি স্বৰ্গপুৰ।

তাসম্বাৰ আজি ৰূপ দৰ্প কৰো চূৰ।।২৬২।।

হেন মনে গুণি পাচে প্ৰভু নাৰায়ণ।

দেখাইলা সাক্ষাতে অসংখ্যাত নাৰীগণ।।

ষোড়শ বয়সী নিৰূপমা ৰূপৱতী।

প্ৰত্যেকে দেখিয় যেন লক্ষ্মী মূৰ্ত্তি সতী।।২৬৩।।

কঙ্কণ কেয়ূৰ জ্বলে দেহ হেমহাৰে।

চিকিমিকি কৰে ৰত্নময় অলঙ্কাৰে।।

কৰ্ণে ডোলে মণিময় মকৰ কুণ্ডল।

পূৰ্ণশশী সম জ্বলে বদন মণ্ডল।।২৬৪।।

সুন্দৰ দেৱাঙ্গ বস্ত্ৰ অঙ্গে পৰিধান।

সমস্তে পদ্মীনী শৰীৰত পদ্ম ঘ্ৰাণ।।

কটাক্ষে ত্ৰৈলোক্য মোহে ৰূপে নিৰুপমা।

ওচৰো নপাৱে ৰূপে ৰম্ভা তিলোত্তমা।।২৬৫।।

কৰে সেৱা নাৰায়ণ ঋষিক আৱৰি।

বিঞ্চে কতো ধৱল চামৰ হাতে ধৰি।।

অনুৰাগে কামিনী কুৰালে কতো কেশ।

আগত যোগাৱে কতো বিৱিধ সন্দেশ।।২৬৬।।

কতো গন্ধ চন্দন সুন্দৰী ঘসে গাৱে।

কৰ্পূৰ তাম্বুল কতো যুৱতী যোগাৱে।।

আগত লগাৱে ধূপ সুৰভি সুৱাস।

কৰাৱে সুন্দৰী কতো দিব্য পুষ্প লাস।।২৬৭।।

আছে কত ৰমণী ৰমণ প্ৰেমে মজি।

আছন্ত ঈশ্বৰ কাৰো গাৱত আৱজি।।

নিৰিখন্ত নয়নে বয়নে অল্প হাস।

কৰন্তে আছন্ত শত্ৰু কোটিৰ বিলাস।।২৬৮।।

কতো গজগতি কৰে লীলা লয়লাস।

কতো পাৱ ঝাণ্টে মাতে কতো পৰিহাস।।

কতো সুললিত গীত গাৱে তাল ঠুকি।

কতো কতো দিব্য যন্ত্ৰ বজাৱে উৎসুকি।।২৬৯।।

মধুৰ মৃদঙ্গ বাদ্য বাৱে কত ৰঙ্গে।

কতোহো কামিনী নাচে মহা অঙ্গে ভঙ্গে।।

বাজে ৰুণ-ঝুন কৰি কেয়ূৰ কঙ্কণ।

কাম আদি দেৱৰ দেখিয়া ভোলে মন।।২৭০।।

পদ্মৰ সৌৰভ শৰীৰত পায়া ঘ্ৰাণ।

ভৈল মহা মোহ হৰিলন্ত শ্ৰুতি জ্ঞান।।

বিদ্যাধৰীসৱো পদ্মিণীক পায়া দেখা।

ভৈলা আতি মোহ পুৰুষৰ কোন লেখা।।২৭১।।

পৰম নিঃশ্ৰীক দেখি যত অপেশ্বৰা।

পূৰ্ণচন্দ্ৰ উদয়ে নজ্বলে যেন তৰা।।

আদিত্যৰ আগত বাতিৰ জ্যোতি নাই।

ভৈলা সৱে সেহি মতে মৃতক পৰাই।।২৭২।।

ৰমণীসৱৰ ৰূপ গুণ শুনি তয়।

শ্ৰীহত ভৈল সৱে দেৱ দেৱীচয়।।

চাহিবাক নপাৰিয়া নমাই আছে মাথ।

বোলন্ত সৱাকো মাতি পাচে জগন্নাথ।।২৭৩।।

শুনা অপেস্বৰা হেৰা মাৰুত মদন।

নিয়ো আসম্বাৰ বাছি দিলো একজন।।

শুনিয়া মদনে বোলে নলাগে নলাগে।

থাকিবাৰো যোগ্য নোহো তাসম্বাৰ আগে।।২৭৪।।

দিয়োক বিদায় মিছা নপাতা জঞ্জাল।

পিন্ধাইবাক চাহা বানৰক হাৰ মাল।।

বুলিলন্ত হৰি কতোবেলি চাহি হাসি।

আপোনাৰ সদৃশ জনকে নিয়া বাছি।।২৭৫।।

শুনিয়া মদনে বোলে নিৰেখি নিৰেখি।

আহ্মাৰ সমান ৰূপ জনেকো নেদেখি।।

হাঁসিয়া বোলন্ত আত নাহিকে দূষণ।

নিয়োক জনেক হৌক স্বৰ্গৰ ভূষণ।।২৭৬।।

এহি হৌক বুলি ফৌজে সমে কামদেৱ।

কৰিলা সপটে পৰি কেশৱক সেৱ।।

উৰ্ব্বশী নামত নাৰী আতি ৰূপৱতী।

তাঙ্ক আগ কৰি সৱে গৈলা অম্ৰাৱতী।।২৭৭।।

আছন্ত বাসৱ বসি সুধৰ্ম্মা সভাত।

দশ দিকপাল দেৱসৱ অসংখ্যাত।।

সৱাকে শুনায়া বোলে ইন্দ্ৰক প্ৰণামি।

আজি মহাভাগ্যেসে নিস্তৰি আইলো আমি।।২৭৮।।

নাৰায়ণ ঋষিৰ মহিমা যত যত।

প্ৰকটি কহিলা সৱে ইন্দ্ৰৰ আগত।।

শুনি আতি ত্ৰাস ভৈলা মিলিলা বিস্ময়।

কথাতে কম্পিলা ইন্দ্ৰ দেৱৰ হৃদয়।।২৭৯।।

নাৰায়ণ মহিমা শুনন্তে ভয় ভীতি।

উৰ্ব্বশীক দেখি ইন্দ্ৰ ভৈলা মহাপ্ৰীতি।।

..................

।।অৱতাৰ তত্ত্ব কথন।।

দ্ৰুমিল বদতি ৰাজা শুনিলা সাম্প্ৰত।

নাৰায়ণ দেৱৰ মহিমা যত যত।।২৮০।।

কহো আৱে শুনা আৰো অৱতাৰ কথা।

এহিসে পৰম ধৰ্ম্ম জানিবা সৰ্ব্বথা।।

ব্ৰহ্মাৰ তনয় সৱে পুছিলা ব্ৰহ্মাক।

কহিয়োক পিতৃ আত্মতত্ত্ব বুলি যাক।।২৮১।।

কি কহিবে নজানন্ত ব্ৰহ্মায়ো সম্প্ৰতি।

ভৈলা লাজে অধোমুখ পাচে প্ৰজাপতি।।

হেন দেখি মহাহৰি হংস ৰূপ হুয়া।

উড়িয়া পৰিল সত্য লোকক কম্পায়া।।২৮২।।

যেন শুল্ক পৰ্ব্বতেক প্ৰৱেশি তথাত।

কহিলন্ত আত্মতত্ত্ব ব্ৰহ্মাৰ সভাত।।

দত্তাত্ৰেয় নামে হুয়া অত্ৰিৰ তনয়।

জ্ঞান দানে নিস্তাৰিলা অলৰ্ক হৈহয়।।২৮৩।।

যদু নৃপতিত ইটো আত্মতত্ত্ব কৈলা।

তিনিয়ো ৰাজাৰ কৰ্ম্ম বন্ধ ছেদ ভৈলা।।

ব্ৰহ্মাৰ মানস আসি ভৈলা অৱতাৰ।

জগত প্ৰসিদ্ধ সিদ্ধ সনত কুমাৰ।।২৮৪।।

কহিলা ঈশ্বৰ জ্ঞান পৃথু নৃপতিত।

পৃথুৰ প্ৰসাদে ভৈলা জগত বিদিত।।

ভৈলন্ত ঋষভ নামে নাভিৰ তনয়।

আহ্মাৰ জনক যাত জগতে জানয়।।২৮৫।।

নাৰায়ণ আপুনি লীলায়ে অৱতৰি।

ভূমি পৰ্য্যটিলা জড় যোগচৰ্য্যা ধৰি।।

সমস্ত বেদক দৈত্যে নিলা চুৰি কৰি।

দেখি হৰি হয়গ্ৰীৱ ৰূপে অৱতৰি।।২৮৬।।

দুষ্ট মধু দৈত্যক কৰিলা কন্ধ ছেদ।

পাতালপুৰৰ হন্তে উদ্ধাৰিলা বেদ।।

মৎস্যৰূপে অৱতৰি পুৰুষ পুৰাণ।

পৃথিৱী নৌকাত তোলাই শস্যৰ বিধান।।২৮৭।।

কৰিয়া নিস্তাৰ সিটো সত্যব্ৰত ৰায়।

প্ৰলয় জলত প্ৰভু তাড়িলা লীলায়।।

বৰাহ স্বৰূপে ভৈলা ভয়ঙ্কৰ কায়।

মহা মেৰু গিৰি যাৰ খুড়াতে লুকায়।।২৮৮।।

আনিলা ভূমিক তুলি ৰসাতল হন্তে।

হিৰণ্যাক্ষ বীৰক মাৰিলা ছিড়ি দান্তে।।

ধৰিলন্ত হৰি আৰো কূৰ্ম্ম অৱতাৰ।

জম্বুদ্বীপ সম আতি শৰীৰ বিস্তাৰ।।২৮৯।।

ধৰিলা মন্দৰ গিৰি প্ৰভু পিঠি পাতি।

দেৱাসুৰে অমৃত মথিলা ৰঙ্গে আতি।।

গজেন্দ্ৰক মহা গ্ৰাহে গিলে বলে ধৰি।

কৰিলা হৰিক স্তুতি আৰ্ত্তনাদ কৰি।।২৯০।।

ভকতৰ দুখ দেখি নসহে হৃদয়।

গৰুড়কো এৰি জাম্প দিলা কৃপাময়।।

গ্ৰাহে সমে টানি তুলি তৰক মুৰাৰি।

চক্ৰে চিড়িলন্ত দুই গ্ৰাহৰ কৱাৰি।।২৯১।।

গজ শৰীৰতে মোক্ষ দিলা হৃষীকেশ।

চতুৰ্ভুজ ৰূপে ভৈলা বৈকুণ্ঠে প্ৰৱেশ।।

বালখিল্য ঋষিসৱ আতি অল্পকায়।

পৰি গো-খোজক দেখে সাগৰ পৰাই।।২৯২।।

উটে বুৰে তল যাই গো-খোজৰ জলে।

বাসৱে হাসিলা আসি মহা কৌতূহলে।।

অঙ্গুষ্ঠ প্ৰমাণ বালখিল্য মুনিগণ।

যজ্ঞকাষ্ঠ আনিবাক প্ৰৱেশিলা বন।।২৯৩।।

আসন্তে পথত দেখে গো-খোজৰ জল।

পাৰ হৈবে খোজন্তে সমূলে গৈলা তল।।

পলাশ পত্ৰৰ শিৰ বোজা মস্তকত।

দেখিয়া হাসিলা ইন্দ্ৰ আনন্দে মনত।।২৯৪।।

উটি বুৰি ফুৰে শ্ৰুতি বুদ্ধি ভৈলা হত।

ত্ৰাহি হৰি বুলি সৱে স্মৰন্ত মনত।।

দেখি নাৰায়ণে হুয়া হৰি অৱতাৰ।

কৰিলা সৱাকে সেহি আপদে উদ্ধাৰ।।২৯৫।।

বৃত্ৰ বধে বাসৱৰ ব্ৰহ্মবধ ভৈলা।

সেহি ভয়ে স্বৰ্গ এৰি ইন্দ্ৰ পলাই গৈলা।।

অনন্তৰে লৈলা হৰি চৰণে শৰণ।

সেহি সঙ্কটত তাক কৰিলা তাড়ন।।২৯৬।।

এক সময়ত দেৱ ৰমণী যতেক।

অসুৰৰ গৃহে বন্দী হুয়া আছিলেক।।

কেৱলে অনাথা হুয়া কৰন্ত ক্ৰন্দন।

মুক্ত কৰা জগন্নাথ এ ঘোৰ বন্ধন।।২৯৭।।

এহি বুলি শৰণ পশিলা অকপটে।

কৃপা কৰি তাসম্বাক ৰাখিলা সঙ্কটে।।

দানৱৰ ইন্দ্ৰ ভৈলা হিৰণ্যকশিপু।

পৰম দুৰ্জ্জন জগতৰে মহা ৰিপু।।২৯৮।।

দেৱৰ সৰ্ব্বস্ব সৱে হৰি নিলা বলে।

ভাল ভাল স্ত্ৰীক হৰি আনিলা নিষ্খলে।।

পলাই নপাৱে পুৰী ভয়ে দেৱগণ।

ত্ৰাহি হৰি বুলি লৈলা কৃষ্ণত শৰণ।।২৯৯।।

নৰসিংহ স্বৰূপে অভয় দান দিয়া।

নখে বিদাৰিলা হৰি হিৰণ্যৰ হিয়া।।

প্ৰত্যেক মনুৰ লগে প্ৰভু ভগৱন্ত।

অসুৰক যুদ্ধে মাৰি দেৱক ৰাখন্ত।।৩০০।।

স্মৰণে খণ্ডয় মহা মহা উতপাত।

ভকত বৎসল দেৱ কেশৱ সাক্ষাত।।

কলা ৰূপে কৃষ্ণদেৱ ধৰি অৱতাৰ।

জগতক পালন কৰন্ত বাৰম্বাৰ।।৩০১।।

বলি ৰাজা বলে জিনি লৈলা ত্ৰিভুৱন।

দেৱতাৰ দুখ দেখি প্ৰভু নাৰায়ণ।।

বামন স্বৰূপে সৱে দেৱতাক লাগি।

ভিক্ষা ছলে বলিৰ ত্ৰৈলোক্য লৈলা মাগি।।৩০২।।

অদিতি মাতৃৰ বাক্য কৰি প্ৰতিপাল।

বলিক আনন্দে দিলা সুতল পাতাল।।

স্বৰ্গতো অধিক সিটো বিতোপন পুৰ।

কৃষ্ণৰ প্ৰসাদে তাঙ্ক পাইলেক অসুৰ।।৩০৩।।

পৰম ঈশ্বৰ মূৰ্ত্তি কৰে ধৰি গদা।

বলিক সন্মুখ হুয়া থাকন্ত সৰ্ব্বদা।।

জগত জুৰিল কায় বলি মাত্ৰ দেখে।

ফুটিল কটাহ তান চৰণৰ নখে।।৩০৪।

পাদোদীক গঙ্গা কৰে জগত পৱিত্ৰ।

কি কহিবো বামনৰ পৰম চৰিত্ৰ।।

ভৈলা আসি পৰ্শুৰাম নামে অৱতাৰ।

নিঃক্ষত্ৰী কৰিলা ভূমি তিনি সাতবাৰ।।৩০৫।।

বহ্নি যেন কৰিলা দুষ্টৰ কুল দাহ।

বঢ়াইলন্ত মহন্তৰ পৰম উৎসাহ।।

ভুতকাল অৱতাৰ কহিলো নৃপতি।

বৰ্ত্তমান অৱতাৰ শুনিয়ো সম্প্ৰতি।।৩০৬।।

কৰিলা ৰাৱণে জগতকে অপকাৰ।

দেৱতাৰ মধ্যত লাগিল হাহাকাৰ।।

দেখিয়া জন্মিলা ৰাম দশৰথ ঘৰে।

সীতাৰ নিমিত্তে সেতু বান্ধিলা সাগৰে।।৩০৭।।

সবংশে ৰাৱণ মাৰি দেৱক তাড়িলা।

অযুত বৎসৰ ৰাজ্য আনন্দে কৰিলা।

আজিও ভুঞ্জন্ত ৰাজ্য ৰামে অযোধ্যাত।

বৰ্তমান অৱতাৰ কহিলো তোহ্মাত।।৩০৮।।

অয়োধ্যাৰ প্ৰাণী মানে স্বৰ্গপুৰে নিলা।

অতি অদভুত কীৰ্ত্তি লোকত ৰাখিলা।।

শুনিয়ো পাচত হৈব যিটো অৱতাৰ।

দৈত্যসৱ হৈবে পৃথিৱীৰ মহা ভাৰ।।৩০৯।।

হেন দেখি লগে লৈয়া সহায় অনন্ত।

দৈৱকীত জন্মিব আপুনি ভগৱন্ত।।

সি কাৰণে লগে লৈয়া দেৱ সঙ্কৰ্ষণ।

যদুকুলে জন্মিবন্ত প্ৰভু নাৰায়ণ।।৩১০।।

কংস ভয়ে ছলে পাচে গোকুলক যায়।

দেৱৰো দুৰ্ল্লভ কৰ্ম্ম কৰিব তথায়।।

পূতনা শোষণ তৃণাৱৰ্ত্ত বিনাশন।

কেশী কংস চাণুৰাদি কৰিব নিধন।।৩১১।।

পিতৃক মাতৃক আতি কৰিব বিনতি।

পাতিবন্ত পাচে উগ্ৰসেনক নৃপতি।।

নৰক পৌন্ড্ৰক শাল্ব শিশুপাল আদি।

সৱাকে নাশিব যত ধৰ্ম্মৰ বিবাদী।।৩১২।।

নিৰ্ম্মিয়া দ্বাৰকাপুৰী সাগৰৰ জলে।

নিবা তৈকে মথুৰাৰ প্ৰজা যোগবলে।।

যদুবংশে সমে তৈতে বঞ্চিবা হৰিষি।

ষোড়শ হাজাৰ হৈব কৃষ্ণৰ মহিষী।।৩১৩।।

সৱাতো হৈবেক জাত দ্বাদশ তনয়।

দেৱাসুৰ মনুষ্যৰ সৱাৰো দুৰ্জ্জয়।।

বংশ সমে সৱে সংহৰিয়া ভূমি ভাৰ।

ভকত জনৰ আৱে খণ্ডিব নিকাৰ।।৩১৪।।

সমস্ত লোকৰে কৃষ্ণে সাধিবা মুকুতি।

ব্ৰহ্মা আদি দেৱগণে কৰিবন্ত স্তুতি।।

থৈবা আপুনাৰ যশে জগতকে ভৰি।

বৈকুণ্ঠে চলিব দুনাই বংশক সংহৰি।।৩১৫।।

আত অনন্তৰে হৈব বুদ্ধ অৱতাৰ।

অনেক পাষণ্ড শাস্ত্ৰ কৰিব প্ৰচাৰ।।

বেদ পথ এৰি যজ্ঞ কৰিব অসুৰ।

বাদে বিমোহিয়া কৰিবন্ত যজ্ঞ দূৰ।।৩১৬।।

অসুৰ স্বভাৱ হৈব মনুষ্য যতেক।

ধৰাইব পাষণ্ড পথ তাহাকো প্ৰত্যেক।।

মোহ হুয়া ভকতিক কৰিব ধিক্কাৰ।

আনসে কৰিব কৰ্ম্ম হুয়া অনাচাৰ।।৩১৭।।

হৰি বিমুখক মুহি ভ্ৰমিব ভূমিত।

নচাহিব লোকে আপুনাৰ হিতাহিত।।

হৈবেক আকুল ধন নাৰীৰ আক্ৰোশে।

হৰিক হেলিয়া নাশ যাইব এহি দোষে।।৩১৮।।

বেদ বিধি বিমুখ হৈবেক দিনে দিনে।

নহৈব ধৰ্ম্মত মতি অধৰ্ম্মত বিনে।।

ম্লেচ্ছসৱ হৈব পৃথিৱীৰ অধিকাৰ।

নকৰিব সুখ দুখ বিচাৰ প্ৰজাৰ।।৩১৯।।

লোভ মোহে আকুল নচাইবে গুণ দোষ।

সদায়ে কৰিব মাত্ৰ ধনত আক্ৰোশ।।

হৈব দুষ্ট মন্ত্ৰী তাৰ ধৰিব বচন।

ধনৰ নিমিত্তে যেন খাইবে প্ৰজাগণ।।৩২০।।

এৰিবে আচাৰ বেদপথ হৈব লোপ।

হেন দেখি ঈশ্বৰৰ হৈব মহা কোপ।।

কলিৰ শেষত কল্কী ৰূপে অৱতৰি।

দুৰ্জ্জন ৰাজাক মানে বিনাশিৱে হৰি।।৩২১।।

ঘোঁড়াত চড়িয়া তীক্ষ্ণতৰ খাণ্ডা ধৰি।

কাটি ছিণ্ডি পাষণ্ডক পেহ্লাইব সংহৰি।।

আশ্বাসিব আনিয়া ভকত যত আছে।

কলিৰ অন্তত সত্য প্ৰৱৰ্ত্তাইব পাছে।।৩২২।।

মাধৱৰ জন্ম কৰ্ম্ম কহিলো নৃপতি।

ইহাৰেসে শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তনে সাধে গতি।।

আত পৰে মহাধর্ম নাহি নাহি আৰ।

কৰিবা বাক্যত আৱে বিশ্বাস আহ্মাৰ।।৩২৩৷৷

নথৈবা মনত তুমি সংশয় কিঞ্চিত।

বুলিয়োক আৰো কিবা শুনিবাক চিত্ত।।

শুনা সামাজিক জন কেশৱৰ কথা।

বিষয়ৰ অর্থে জন্ম নকৰিয়ো বৃথা।।৩২৪।।

কাঁচৰ কাৰণে যেন তেজয় মাণিক।

জানি সাধুজনে যত্নে ভজিয়ো হৰিক।।

পিতৃ মাতৃ হৰিসে হৰিসে বন্ধু সাৰ।

হৰিসে সুহৃদ নিজ আত্মা আপুনাৰ।।৩২৫।।

ইহ পৰলোকত হৰিক পাইবা লাগ।

যথা যায় তথা হৰি হোন্ত সাতো আগ৷৷

হেন বন্ধু মাধৱক অৱহেলি আমি।।

কৰিলো আপুনি আপুনাক অধোগামী।।৩২৬।।

জানি শুনি এতেক তথাপি নপাঞ সাক্ষী।

দেখিয়ো নেদেখো যেন খাইলো দুই আখি।।

দুজ্জন মনৰ সঙ্গে ভৈলো সৰ্ব্বনাশ।

নকৰিলো প্রাণ প্রভু তোহ্মাত বিশ্বাস।।৩২৭।।

আপুনি উদ্ধাৰ কৰা কৃপাময় মোক।

বোলা ৰাম ৰাম যত সামাজিক লোক।।৩২৮।।

……………

।।ছবি।।

পুনৰপি পুছিলন্ত    নৃপতি প্রণতি কৰি

শুনিয়োক সৱে মহামুনি।

হৰিৰ ভকত সৱে   বিঘ্নিৰ মুণ্ডত ভৰি

দিয়া ফুৰে কহিলা আপুনি।।

যিটো সৱে ইন্দ্রিয়ক  জিনিবাক নপাৰয়।

ভোগত অধিক আসকতি।

কৃষ্ণত ভকতি হীন  ব্যর্থে আয়ু কৰে ক্ষীণ।

কৈয়ো তাসম্বাৰ যেন গতি।।৩২৯।।

৷৷চতুৰাশ্রম কথন।।

শুনিয়া চমস সিদ্ধে       সম্বুধি সিদ্ধান্ত দেন্ত

কহোঁ কথা তোহ্মাত সম্প্রতি।।

হৰিত নাহিকে মতি  নকৰে ভকতি ৰতি

শুনা যেন তাহাৰ বিপত্তি।।

মাধৱেসে নিজ পিতৃ      ঈশ্বৰ পৰম গুৰু

তাঙ্ক যিটো জনে অনাদৰে।

গুৰু পিতৃ দ্রোহ পাপে     পাৱৈ আতি দুর্গতিক

সিটো মহা অধম পামৰে।।৩৩০।।

কৃষ্ণমুখ হন্তে ভৈলা       সত্ত্বগুণে বিপ্ৰচয়

সত্ত্বে ৰজে ক্ষত্রিয় বাহুত।

ৰজ তম গুণে বৈশ্য      জন্মিল উৰুৰ পৰা

পদে শূদ্র তমো গুণে জাত।।

চাৰিও জাতিৰ জানা সাক্ষাতে জনক হৰি

তাহাঙ্ক নভজে চিত্ত দিয়া।

অৱজ্ঞা কৰিয়া সিটো     যাইবে পাপী অধোগতি

ভ্রষ্ট হৈবে তাৰ কুলক্রিয়া।।৩৩১।।

নজানিসি যিটো জনে     নভজে কৃষ্ণক তাক।

অনুকম্পা কৰা মহাৰথ।

মাতি উপদেশ দিয়া অজ্ঞানীৰ শুদ্ধ হিয়া

ধৰিবেক ভকতিৰ পথ।।

কাক বুলি হৰি কথা      হৰিৰ কীৰ্ত্তন কিবা

যিটো সৱে একোৱে নজানে।।

স্ত্রী শূদ্র অন্ত্যজাতি   তাকো শিক্ষা দিবা মাতি

ধৰিবে সিসৱে অহো প্রাণে।।৩৩২।।

যি জন পণ্ডিত হুয়া      ভকতিত নেদে হিয়া

তাৰ কথা কহোঁ সাৰে সাৰ।।

নেদিবাহা উপদেশ   শুনন্তে পাইবেক ক্লেশ

নাহিকে চিকিৎসা আৰ তাৰ।।

ব্রাহ্মণ ক্ষত্রিয় বৈশ্য বেদমত পায়া আছে

ভকতিত আতি অধিকাৰ।

বেদবাদে বিমোহিত      কৰ্ম্মতে সদায়ে চিত

জানা নাহি এতেকে নিস্তাৰ।।৩৩৩৷৷

কৰিবে নজানে কর্ম     জানন্তাতো নুপুছয়

মূর্খ হুয়া বোলাৱে পণ্ডিত।

বেদৰ মধুৰ বাক   শুনন্তে উৎসুক মিলে

কেৱলে কৰ্ম্মত মজে চিত্ত।।

বেদ অভিপ্রায় গূঢ়       তাহাকো নুবুজে মূঢ়

আনতো কহৱৈ চাটু বাক।

কৰ্ম কৰি যাইৱে স্বর্গ     ভুঞ্জিবে বিৱিধ ভোগ

সেৱিবেক অপেস্বৰা জাক।।৩৩৪৷৷

কাম ক্রোধ লোভ মোহ ৰাগ দ্বেষ অহঙ্কাৰ

অনুদিনে বাঢ়ন্তেসে যায়।

প্ৰাণীৰ বধৰ অৰ্থে       লৈয়া ঘোৰ হিংসা ধৰ্ম্ম

কৰৈ তাঙ্কে উৎসাহ বঢ়াই।।

নুহিকয় চিত্তশুদ্ধি        কামুক লম্পট আতি

সৰ্পৰ সদৃশ নেড়ৈ ক্রোধ।

হৰি ভকতক দেখি       উপহাস্য কৰৈ আতি

সিটো মহা পাতকী দুর্ব্বোধ।।৩৩৫৷৷

স্ত্রী সমে গৃহবাস        মৈথুন সুখত আশ

অন্যোঅন্যে বোলে প্রিয় বাণী।

আজি পাইলো ইটো ধন   আৰু হৈবে যতমান

এহি বুলি হাসৈ দুয়ো প্রাণী।।

নজানে দক্ষিণা বিধি      পূজাৰো নাহিকে সিদ্ধি

নুগুণৈ প্রাণীৰ হিংসা দোষ।

আপুনি জীৱিকা অর্থে     পশুগণ মাৰৈ ব্যর্থে

তাতে মিলে মনৰ সন্তোষ।।৩৩৬।।

কুলীন ঐশ্বৰ্য্য ধন       দান বিদ্যা ৰূপ বল

ইসৱৰ গৰ্ব্বে অন্ধ মতি।

ঈশ্বৰ সহিতে মহা       ভকতক নিন্দা কৰে

সিটো মহা পাপী খল আতি।।

সমস্তে প্রাণীত হৰি       আকাশ সদৃশ আছে

তথাপি নোছোৱে দোষ গুণে।

সেৱিলে অভীষ্ট দেন্ত      বেদে হেন কহিছন্ত

মন্দবুদ্ধি ইহাক নুগুণে।।৩৩৭।।

স্ত্রী মদ্য মাংস সেৱা      যি শাস্ত্ৰত কহি আছে

তাক লৈয়া বাদ কৰি মৰে।

মহামূখ সিটো সৱ      ঈশ্বৰক নভজিয়া

পচিবেক নৰক ভিতৰে৷৷

৷৷ প্রার্থনা।।

৷৷ দুলড়ী।।

নমো নমো কৃষ্ণ  পদ পঙ্কজক

হৃদয় পদ্মত ধৰি।

মঞি মহাদীন      মোক উদাসীন

নকৰিবা প্রাণ হৰি।।৩৩৮৷৷

হে লক্ষ্মীপতি      মহা মূঢ়মতি

মোত পৰে নাহি আন।

তোহ্মাৰ চৰণ         তেজি পাপী মন

ধনকেসে কৰে ধ্যান।।

ই জন্মতো বাপ   নেড়াইলো সন্তাপ

ভাৰত বৰিষ পায়া।

কৈত কাল চোৰে   প্ৰাণ নেই মোৰে

পড়িবে মনুষ্য কায়া।।৩৩৯৷৷

তেজিয়া সকলে     চলিবো একলে

দুৰ্ঘোৰ যম কৰণে।

জানিয়া তথাপি    নভজো অদ্যাপি

অভয় তযু চৰণে।।

যতেক পঢ়িয়া     জানিয়া শুনিয়া

স্থিৰ নোহে মতি মোৰ।

ব্যৰ্থে গৈল জন্ম    কৰিছো পৰম

কতনো পাতক ঘোৰ।।৩৪০৷৷

কলিত সম্প্রতি     নভৈল ভকতি

নপাইলো সাধু সঙ্গতি।।

মঞি দুৰ্ব্বিনয়     জানি কৃপাময়

আপুনি কৰিয়ো গতি।।

তোহ্মাৰ ভৃত্যৰ   ভৃত্যৰো ভৃত্যৰ

তানে ভৃত্য ভৈলো আমি।

মোক জনগন্নাথ   নকৰা অনাথ

নেৰিবা বান্ধৱ স্বামী।।৩৪১৷।

নেড়ৈ মোৰ মুখে  যেন সুখে দুখে

সদায় তোহ্মাৰ নাম।

হে কৃষ্ণ প্রাণ      দিয়া এহি দান।

ডাকি বোলা ৰাম ৰাম।।৩৪২।।

........................

৷।পদ৷।
 

নিগদতি চমস শুনিয়ো নিমি কথা।

হৰি বিমুখৰ আৰো কহিবো ব্যৱস্থা।।৩৪৩।।

কৃষ্ণক নভজি মজি আছে দুর্গতিত।

সাঞ্চে মহা যাতনা আপুনি বিপৰীত।।।

কৃষ্ণক বিমুখ মানে জানিবা আশয়।

বাঢ়ে লোভ জগতক দেখে ধনময়।।৩৪৪।।

ধৰ্ম্মেসে ধনৰ ফল ইহাক নজানে।

ৰাত্রি দিনে সাঞ্চে বিত্ত যত পাৰে মানে।।

নেদে দান দক্ষিণা নৰাধে মনে হৰি।।

পুত্ৰ ভাৰ্য্যা সমে মাত্র ভুঞ্জৈ পেট ভৰি।।৩৪৫৷।

মৃত্যুকো নগণে সিটো ভৈল হত বুদ্ধি।

সকাম কৰ্ম্মৰ আৰো শুনা যেন বিধি।।

স্ত্রী মদ্য মাংসতেসে আকুল হোৱে মতি।

ঈশ্বৰৰ আজ্ঞাক আৰু নুশুনৈ দুৰ্ম্মতি।।৩৪৬।।

দিনে ৰাত্ৰি চিন্তে মনে নানা মনোৰথ।

আগতে নেদেখে হৰি ভকতিৰ পথ।।

আচৰে সমস্ত ধৰ্ম্ম কৰিয়া প্রবন্ধ।

সিসৱত তথাপি জ্ঞানৰ নাই গন্ধ।।৩৪৭।।

জগতৰ মাজে আছে যত প্রাণীগণ।

আপোন ইচ্ছায়ে মাংস কৰয় ভোজন।।

কৰে সদা নাৰী সঙ্গ আৰো মদ্যপান।

ইসৱৰ নাহি জানা শাস্ত্ৰৰ বিধান।।৩৪৮৷৷

যদি বোলা ইমত দেখিয়া কোন ঠাই।

তাহাৰ বৃত্তান্ত কহো শুনা নিমিৰায়।।

যিটো সৱ জন আছে মায়াত আবৃত।।

প্রবৃত্তি শাস্ত্রক পঢ়ি সদা ব্যগ্র চিত্ত।।৩৪৯।।

তাসম্বাৰো মাজে যাৰ যেন অধিকাৰ।

সেহিমতে কৰিবেক তাক ব্যৱহাৰ।।

বেদে বোলে সুৰাক কৰিবে মাত্র ঘ্রাণ।

কদাচিতো নকৰিবে অমদ্যক পান।।৩৫০।।

নমাৰিবে পশুক এড়িবে মাংস আশা।

দেৱকো উদ্দেশি পশু নকৰিবে হিংসা।।

ঋতু সময়ত স্ত্রীক কৰিবে আলাপ।

তাত বাজে নাৰী গমনত সিজে পাপ।।৩৫১৷৷

ঈশ্বৰৰ আজ্ঞা ইটো যত বেদ বাক।

হৰিত বিমুখ নৰে লঙ্ঘয় ইহাক।।

বেদক নুবুজি সুৰা পাৰেমানে পিৱৈ।

পাৰে মানে পশু মাৰি মাংস খায়া জীৱৈ।।৩৫২।।

হুয়া কামাতুৰ একো দোষক নচাই।

কৰৈ স্ত্রীক আলাপ যেখনে বাঞ্ছা যায়।।

এহিটো বিশুদ্ধ ধৰ্ম্ম কেহো নজানয়।

বৃথা হিংসা ৰতি লোভে নৰকে পৰয়।।৩৫৩।।

অনুদিনে হৃদয়ত বান্ধে পাপমল।

যত কৰ্ম্ম কৰেমানে সকলে বিফল।।

নাহি দেহ দ্রব্য শুদ্ধি মিছা ধৰে প্রাণ।

দিনে দিনে বাঢ়ৈ পাপ পৰ্বত সমান।।৩৫৪।।

হৰি বিমুখৰ যেন কহিলো দুর্গতি।

শুনা পৰলোকত তাহাৰ বিসঙ্গতি।।

ৰাত্রি দিনে কৰৈ মাত্ৰ জীৱক আক্রান্তি।

ধৰৈ বিষ্ণু মায়ায়ে নখণ্ডে ভয় ভ্ৰান্তি।।৩৫৫।।

প্রবৃত্তিৰ পথত বেদৰ মত নাই।

কৃষ্ণত বিমুখ হুয়া অধোগতি যায়।।

মহা মূঢ় হুয়া বোলে মঞিসে পণ্ডিত।

বেদে যেন কহিয়াছে তাতো নেদে চিত্ত।।৩৫৬৷৷

পাইবো মনোৰথ সিদ্ধি মনে হেন মানে।

মোহ হুয়া অনেক পশুক বধে প্রাণে।।

পোষৈ পশু পক্ষী কৰৈ সিসৱো বিশ্বাস।

গুচৈ ভয় থাকৈ চাপি গৃহস্থৰ পাশ।।৩৫৭।।

মাতিলে আপুনি খায় হাততে আহাৰ।

তাক যিটো জনে বধে শুনা গতি তাৰ।।

অস্ত্র শস্ত্র ধৰি পশু থাকে বাট চাই।।

যেতিক্ষণে সিটো নৰ পৰলোক যায়।।৩৫৮।।

কাটি চিণ্ডি বেঢ়ি মোছৰয় কতো ঘাৰ।

ডোখৰাডুখৰি কৰি মাংস খায় গাৰ।।

আত্মা ৰূপে ঈশ্বৰ পৰৰ শৰীৰত।

সৰ্ব্বদা আছন্ত তাক নুগুণে মনত।।৩৫৯।।

পৰক কৰয় দ্বেষ বৃথা দেহ লাগি।

নৰকত পৰে সিটো পৰম অভাগী।।

পুত্ৰ ভাৰ্য্যা দেহ গেহ ধন আদি যত।

স্নেহে বদ্ধ হোৱে ইটো সৱ শৰীৰত।।৩৬০৷৷

সাজে ঘৰ বাড়ী কৰি অনেক আয়াস।

অপত্য সুহৃদ ধন বিষয় বিলাস।।

অনিচ্ছায়ে সৱাকো ক্ষণেকে এৰে দুখে।

পৰৈ তমো নৰকত হৰি পৰাঙ্খুখে।।৩৬১।।

মহামূঢ়সৱত নাহিকে অহঙ্কাৰ।

ভকতক পাইলে সিটো হৈৱেক নিস্তাৰ।।

যিটো তত্ত্বজ্ঞানী সদাহৰিকেসে স্মৰে।

সুধিবে নলাগে সিটো আপুনি নিস্তৰে।।৩৬২।।

নুহি আতি মূৰ্খ কিছু শাস্ত্র আছে জানি।

ভকতিক নধৰে নুহিকে তত্ত্বজ্ঞানী।।

সিটো মধ্যৱৰ্ত্তীসব যাইবে অধোগতি।

নেৰায় কোটি কল্পতো মৰণ উতপতি।।৩৬৩৷৷

মূৰ্খো নোহে জ্ঞানো নাই বাঞ্ছৈ স্বর্গপথ।

চাৱে মাত্ৰ ধৰ্ম্ম অর্থ কাম মনোৰথ।।

নাহি উপশান্তি তাৰ ক্ষণেক হিয়াৰ।

কৰে সিটো চিত্ত বিঘাতন আপুনাৰ।।৩৬৪৷৷

অজ্ঞানক জ্ঞান বুলি মানিয়াছে মতি।

সিটো আত্মঘাতকীৰ শুনা যেন গতি।।

আনো আত্মঘাতীসৱ যৈত আছে পৰি।

সেহি অন্ধ নৰকক সিটো যায় লড়ি।।৩৬৫৷৷

কতবা বৰিষ ভুঞ্জৈ যাতনা নিকাৰ।

হৰি বিমুখৰো আউৰ নাহিকে নিস্তাৰ।।

সুধিলাহা অভকতে যেন পাৱে গতি।

সমস্তে কহিলো তাক তোহ্মাত সম্প্রতি।।৩৬৬।।

হেন জানি নিমি তুমি থিৰ কৰি মতি।

এক চিত্তে আচৰিয়ো হৰিৰ ভকতি।।

কৃষ্ণৰ চৰণে ধৰা সুদৃঢ় বিশ্বাসে।

তড়িবা সংসাৰ ঘোৰ তেৱে অপ্রয়াসে।।৩৬৭।।

হেন শুনি প্রণিপাতে পুছন্ত নৃপতি।

সুনন্তেয়ো ত্রাস হৰি বিমুখৰ গতি।।

ভকতিসে তাড়ে আক জানিলো নিশ্চয়।

ছেদিয়োক মোৰ আৰ মনৰ সংশয়।।৩৬৮।।

।।ভগৱানৰ বিভিন্ন মূৰ্ত্তি আৰু নাম কথন।।

কোন যুগে কোন মূর্তি পূজে সাধে সিদ্ধি।

কোনবা আকাৰ বৰ্ণ কেন পূজা বিধি।।

কিবা নাম জপিবেক কহিয়ো একান্ত।

দিলা হেন শুনি কৰভাজনে সিদ্ধান্ত।।৩৬৯।।

সত্য ত্রেতা দ্বাপৰ কলিত দেৱহৰি।

অৱতাৰ হোন্ত ভিন্ন ভিন্ন ৰূপ ধৰি।।

নানা বর্ণ ভৈলা নানা নাম ৰূপ তাৰ।

আছিল পূজাৰ বিধি বিৱিধ প্রকাৰ।।৩৭০৷৷

শুনিয়োক ৰাজা যিবা যুগৰ বিধান।

সত্যে শুল্ক মূৰুতি বাকলি পৰিধান।।

মাথে জটা চাৰিভুজ অজিন উত্তৰী।।

অক্ষমালা দণ্ড কমণ্ডলু আছা ধৰি।।৩৭১৷৷

মহা ব্রহ্মচাৰী বেশ আতি নিৰুপম।

সি কালত লোক শান্ত নিৰ্ব্বৈৰ পৰম।।

সততে মনত পূজা কৰে ধৰি ধ্যান।

যিবা নাম জপে তাৰ শুনা পৰিমাণ।।৩৭২।।

হংস পৰমাত্মা ধৰ্ম্ম অব্যক্ত ঈশ্বৰ।

সুপর্ণ বৈকুণ্ঠ আৰো নাম যোগেশ্বৰ।।

অনন্ত পুৰুষ এই দশ গোটা নাম।

সত্যত মহন্ত লোকে স্মৰে অৱিশ্রাম।।৩৭৩৷৷

ত্রেতাত ৰাতুল তনু দেখন্তে সুৱেশ।

যজ্ঞ মূৰ্ত্তি মাথাত পিঙ্গট বর্ণ কেশ।।

ত্রি মেখলাধাৰী চাৰি ভুজ বিতোপন।

শ্ৰুক শ্ৰুৱ আদি চিহ্ন কৰন্ত ধাৰণ।।৩৭৪৷৷

সিকালত লোকসৱ ধৰ্ম্মিষ্ঠ পৰম।

সৱে ব্রহ্মবাদী নাহি মায়াৰ বিক্রম।।।

বেদোক্ত কৰ্ম্মেসে লোক হৰিক পূজয়।

পৰম ঈশ্বৰ তেহে সৰ্ব্ব দেৱ ময়।।৩৭৫৷৷

যেন যেন নামে ঈশ্বৰক স্তুতি কৰে।

শুনিয়োক নৰপতি কহো নিৰন্তৰে।।

পৃশ্নিগর্ভ সৰ্ব্বদেৱময় বিষ্ণু যজ্ঞ।

উৰুক্রম উৰুগায় বৃষাকপি সংজ্ঞ।।৩৭৬৷৷

জয়ন্ত সহিতে এই অষ্ট গুটি নাম।

ত্রেতা যুগে লোকে সৱে জপে অৱিশ্রাম।।

ইহাত ত্রেতাৰ লোকে সাধে মহা সিদ্ধি।

দ্বাপৰ যুগৰ আৱে শুনা যেন বিধি।।৩৭৭।।

দ্বাপৰে ঈশ্বৰ মূৰ্ত্তি আতি অনুপাম।

অতসী কুসুম সম সুকুমাৰ শ্যাম।

শ্রীবৎস কৌস্তুভ হেন হাৰ উৰঃস্থলে।

পদ্ম চক্র চিহ্ন জ্বলে চাৰু কৰতলে।।৩৭৮৷৷

মহাৰাজ বিভূতি সমস্ত অঙ্গে আছে।

দণ্ড ছত্ৰ চামৰ যোগাৱে আগে পাচে।

প্রকাশ কৰয় চাৰি অস্ত্র চাৰিভুজা।

বেদ তন্ত্র মন্ত্রে সিকালতো কৰে পূজা।।৩৭৯৷৷

ঈশ্বৰক জানো বুলি যত মহাজন।

শুনা যেন মতে কৰে শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন।।

নমো বাসুদেৱ নমো নমো সঙ্কর্ষণ।

প্রদ্যুম্ন পুৰুষ অনিৰুদ্ধ ভগৱান।।৩৮০।।

সৰ্ব্বভূত আত্মা নমো নমো মহাত্মান।

বিশ্ব বিশ্বেশ্বৰ নমো ঋষি নাৰায়ণ।।

এহি বাহ্ৰ নামে দ্বাপৰত পূজা কৰে।

শুনা তন্ত্র বিধিক কলিত আতপৰে।।৩৮১।।

কলিত প্রধান জানা কৃষ্ণ অৱতাৰ।

বেদতো অধিক তন্ত্র মন্ত্র হোৱে ছাৰ।।

কলিত কৃষ্ণৰ মূৰ্ত্তি দেখন্তো নির্মল।

যেন ইন্দ্রনীল ৰত্ন পৰম উজ্জ্বল।।৩৮২।।

কঙ্কণে কেয়ূৰে ৰঞ্জে ভুঞ্জচয় সদা।

ধৰি আছা হাতে শঙ্খ চক্র পদ্ম গদা।।

শ্রীবৎস কৌস্তুভ শোভে হাৰ হৃদয়ত।

পীতবস্ত্র শোভে যেন বিজুলী মেঘত।।৩৮৩৷৷

কর্ণত প্রকাশ কৰে মকৰ কুণ্ডল।

তাৰ ৰশ্মি শোভে গণ্ড বদন মণ্ডল।।

সুনন্দ কুমুদ নন্দ পাৰিষদচয়।।

দণ্ড ছত্র চামৰে চৌপাশে উপাসয়।।৩৮৪৷৷

হেন দিব্য মূৰ্ত্তিক পৰম জ্ঞানীগণে।

সদায়ে অৰ্চন্ত গুণ নামৰ কীৰ্ত্তনে।।

নামেসে পৰম ধৰ্ম্ম জানিবা কলিত।

কলিৰ স্তুতিক কহোঁ শুনা একচিত্ত।।৩৮৫।।

হে মহাপুৰুষ হে প্রণত পালক।

সদা বন্দো তোহ্মাৰেসে পদপঙ্কজক।।

সদায়ে চিন্তিবে যোগ্য এহিসে চৰণ।

ভকতৰ কৰে ইসে বাঞ্ছিত পূৰণ।।৩৮৬।।

ভৱ পৰাভৱক এহিসে কৰে ক্ষয়।

পৰম পৱিত্ৰ ইসে তীর্থৰো আশ্রয়।।

মহা সুখময় ইটো চৰণ দুখানি।

ব্রহ্মা হৰে আকেসে সেৱন্ত তত্ত্বজানি।।৩৮৭।।

ভৃত্য মাত্রকতে যত পীড়াক গুচাৱে।

সংসাৰ সাগৰ তড়ি ইসে মহানাৱে।।

হে কৃষ্ণ বন্দো হেৰা চৰণ তোহ্মাৰ।

শ্ৰীৰামচন্দ্ৰ ৰূপে ধৰি অৱতাৰ।।৩৮৮৷৷

পিতৃৰ আদেশে ছাড়ি ৰাজ্য অভিলাষ।

পত্নী সীতা সহিতে খপিলা বনবাস।।

আনৰ দুস্ত্যজ যিটো দেৱৰ বাঞ্ছনি।

হেন ৰাজ্য লক্ষ্মীক তেজিলা ৰঘুমণি।।৩৮৯।।

সুৱৰ্ণৰ মৃগ দেখি ভাৰ্যাৰ বচনে।

গৈলা মায়া হৰিণক খেদি নাৰায়ণে।।

হেনসে ভকতিপ্রিয় প্রভু পূর্ণকাম।

তোহ্মাৰ চৰণে সদা থাকোক প্রণাম।।৩৯০।।

যুগ অনুৰূপে ৰূপ নাম অনুসৰি।

আৰাধন্ত মহন্তসকলে মহাহৰি।।

প্রবন্ধেসে সাধে সিদ্ধি যি জন নিপুণ।

শুনিয়ো কলিত আছে যত যত গুণ।।৩৯১।।

কলিৰ গুণক মহাজ্ঞানী যিটো জানে।

চাৰিযুগ মাজত কলিক শ্রেষ্ঠ মানে।।

কলিত সততে যিটো নাম গুণ গাৱে।

এতেকে সমস্তে সিদ্ধি সিটোজনে পাৱে।।৩৯২।।

সত্য যুগে ধ্যান কৰি যজ্ঞত ত্রেতাত।

যেন ফল পাৱে নৰে দ্বাপৰে পূজাত।।

কলিত কীৰ্ত্তন কৰি পাৱে তেনগতি।

ব্রহ্মা আদি দেৱো তাঙ্ক নপান্ত সম্প্রতি।।৩৯৩।।

যত প্রাণী সৱে সংসাৰত ভ্রমি মৰে।

নাহি মহালাভ তাৰ কীৰ্ত্তনত পৰে।।

কীৰ্ত্তনতে তৰৈ ইটো দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ।

কীৰ্ত্তনতে সাধে সিটো গতি আপুনাৰ।।৩৯৪৷৷

সত্য ত্রেতা দ্বাপৰৰ প্ৰজা বাঞ্ছে নিত।

কৈসানি আমাৰ জন্ম হৈবেক কলিত।।

কলিত অনেক হৈব হৰি পৰায়ণ।

তড়িবে সংসাৰ সুখে কৰিয়া কীৰ্ত্তন।।৩৯৫।।

আনো থানে কিছু মাত্ৰ হৈবেক ভকত।

ভজিবে প্রচুৰ প্রজা দ্রাবিড় দেশত।।

কৃষ্ণৰ চৰণে ধৰি সুদৃঢ় বিশ্বাসে।

কৰি কৃষ্ণ কীৰ্ত্তন তৰিব অপ্রয়াসে।৩৯৬।।

তাম্রপর্ণী কৃতমালা নদী পয়োস্বিনি।

প্রতিচী কাবেৰী মহানদী পয়োধিনী।।

যি দেশত থাকে তাৰ ভুঞ্জৈ যিটো জল।

সমস্তে ভকত হৈবে হৃদয় নির্মল।।৩৯৭।।

দেৱ ঋষি ভূত পিতৃ পোষ্য এসম্বাৰ।

উপজিলে লোকত পাঞ্চৰো লাগে ধাৰ।।

এতেকে কিঙ্কৰ ঋণী ভকতি বিহীন।

পঞ্চ যজ্ঞ কৰিয়া পাঞ্চৰো শুজে ঋণ।।৩৯৮।।

সৰ্ব্বভাৱে মুকুন্দত যি লৈলে শৰণ।

নুহি ঋণী কিঙ্কৰ পাঞ্চৰো সিটো জন।।

এড়ি আন কৃত্য চিত্ত দিলেক হৰিত।

ভৈল কৃত্য কৃত্য সিটো এতেকে কলিত।।৩৯৯।।

কহিলো বিহিত কৰ্ম্ম ত্যাগ ভকতৰ।

যদি প্রমাদত পাপ কৰে সিটো নৰ।।

তথাপি নলাগে আৰ তাৰ প্রায়শ্চিত্ত।

শুনিয়োক নিমি আক কৰি এক চিত্ত।।৪০০।।

এড়িলেক যিটো আন দেৱত ভকতি।

একে মাধৱক মাত্র ভজে দৃঢ় মতি।।

তাহাৰ পাতক যদি সিজে প্রমাদত।

নাশ হোৱে সিটো ঈশ্বৰৰ প্ৰসাদত।।৪০১।।

হৃদয়ত থাকি হৰি ভকত বৎসল।

দূৰ কৰা ভৃত্যৰ যতেক পাপ মল।।

নকৰিবা ভয় পৰলোকত যমক।

কি কৰিবে যম যাৰ ঈশ্বৰ ৰক্ষক।।৪০২।।

হেনবা বুলিবা ঈশ্বৰৰ আজ্ঞা বেদ।

ইহাক লঙ্ঘিলে ঈশ্বৰৰ হৈবে খেদ।।

আজ্ঞা ভঙ্গ হৈবে হেন এৰা অসন্তোষ।

প্রিয়ত্তম জনৰ নধৰে হৰি দোষ।।৪০৩৷৷

হেনবা বুলিবা পাপ ক্ষয়ৰ নিমিত্তে।

নভজিলে তাৰ পাপ হৰিব কিমতে।।

হৃদয়তে আছা হৰি ভকতৰ গতি।

পাপ সংহাৰক তাৰ স্বভাৱে শকতি।।৪০৪।।

নাথাকে আন্ধাৰ যৈত সূৰ্য্যৰ প্ৰকাশ।

বহ্নিত পড়িলে যেন তৃণ হোৱে নাশ।।

সেহিমতে নচাপয় পাপ সন্নিহিত।

ভৈলা মহাহৰি যাৰ হিয়াত বিদিত।।৪০৫।।

ভকতৰ হিতকাৰী কলি মহাগুণী।

শুনিলা কলিৰ ধৰ্ম্ম নৃপতি আপুনি।।

যতেক পুছিলা মানে কহিলো একান্ত।

দিলো নৱ ভাই নৱপ্ৰশ্নৰ সিদ্ধান্ত।।৪০৬।।

ধৰা ভাগৱত ধৰ্ম্ম সুদৃঢ় বিশ্বাসে।

তড়িবা সংসাৰ তেৱে আতি অপ্রয়াসে।।

ধন জন বিভৱ তিলেকে হৈব ছন্ন।

মায়াময় বিষয়ক তেজিয়ো যতন।।৪০৭।।

অন্তকৰ ভয়ত ব্রহ্মাৰো নাই সুখ।

হেন জানি হুয়ো ঝাণ্টে কৃষ্ণক সন্মুখ।।

দেখায়া ৰাজাক বিৰকতি বহুবিধ।

হৰি স্মৰি তথাতে থাকিলা নৱসিদ্ধ।।৪০৮৷৷

নমো নমো মোৰ হৃদীশ্বৰ কৃষ্ণদেৱ।

দণ্ডৱতে পৰি কোটি কোটি কৰো সেৱ।।

তোহ্মাৰ পাৱত প্রভু পশিয়া শৰণে।।

এতেক প্রার্থনা কৰো তোহ্মাৰ চৰণে।।৪০৯৷৷

যৈতে তৈতে হৌক জন্ম মোৰ কৰ্ম্মগতি।

তোহ্মাৰ চৰণে মাত্র নছাড়োক মতি।।

ভূত দায়া ধৰ্ম্মে মোক নেড়োক মাধৱ।

তোহ্মাৰ ভৃত্যসে মোৰ পৰম বান্ধৱ।।৪১০।।

পুত্ৰ দাৰা বিষয়ত হৌক স্নেহ ছেদ।

নুহি যেন সদায়ে তোহ্মাত বুদ্ধি ভেদ।।

পূৰ্বৰ স্বভাৱ মোৰ কৰিও উচ্ছাদ।

তোহ্মাৰ চৰণে মাগো এতেক প্রসাদ।।৪১১।।

পাৱে পৰি কৰো মঞি কাকূতি প্রকটে।

নছাড়িবা নাথ মোক মৰণ সঙ্কটে।।

নাজানো ভকতি ৰতি প্রণতি তোহ্মাৰ।

অধমক মোক প্রভু কৰিয়ো উদ্ধাৰ।।৪১২৷৷

তুমি মহা কৃপাময় জগতে বিদিত।

মই মহাপামৰ পশুতো গৰিহিত।।

জানি যেন যুৱাই কৰা বান্ধৱ মাধৱ।

বোলা ৰাম ৰাম ছাড়া পাপ পৰাভৱ।।৪১৩৷৷