।। শ্ৰীমদ্ভাগৱত ।।

।।দশম স্কন্ধ।।

মাজ ভাগ

​

।।শ্ৰীকৃষ্ণায় নমঃ।।

 

।।মঙ্গলাচৰণ।।

।।পদ।।

 

জয় জয় সকল মঙ্গল বাসুদেৱ।

ব্ৰহ্মা হৰ গৌৰী আদি কৰে যাক সেৱ।।

যাৰ নামে ৰক্ষা কৰে সকলে কালত।

শৰণ পশিলো মঞি হেনয় কৃষ্ণত।।১।।

জয় নমো মহাকৃপাময় দেৱ হৰি।

মহা মহা পাপীগণো তড়ে যাক স্মৰি।।

ব্ৰহ্মা আদি দেৱ নুবুজন্ত যাৰ গতি।

হেন ঈশ্বৰক মোৰ অলেখ প্ৰণতি।।২।।

জয় জয় কৃষ্ণ ৰাম নীল শুক্ল কান্তি।

গঙ্গাত যমুনা যেন অধিকে জ্বলন্তি।।

সংহৰিলা হৰি পৃথিৱীৰ মহাভাৰ।

ভকত জনক প্ৰভু কৰিলা উদ্ধাৰ।।৩।।

পৰম ঈশ্বৰ ভৈলা দৈৱকীনন্দন।

যাচিয়া পিন্ধিলা যিটো কুঁজীৰ চন্দন।

যাচি ভকতক যিটো দেন্ত নৱনিধি।

হেন কৃষ্ণ বৰে আৰম্ভৰ হৌক সিদ্ধি।।৪।।

কৃষ্ণৰ চৰণ চিন্তি কৰিয়া প্ৰণতি।

ভকত জনক মনে কৰিয়া বিনতি।।

হৰিকথা ৰসে আতি উত্ৰাৱল মতি।

শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী ভণে আতি শিশুমতি।।৫।।

.......................

 

।।কুঁজীৰ বাঞ্ছা পূৰণ।।

 

শুনা সভাসদ যত আছা নৰোত্তম।

দশম স্কন্ধৰ শেষ কথা মনোৰম।।

মথুৰাত দ্বাৰকাত থাকি কুতুহলে।

যত কৰ্ম্ম কৰিলন্ত ভকত বৎসলে।।৬।।

শুক নিগদতি পৰীক্ষিত হৰিদাস।

শুনা আৰো হৰিকথা কৰিবো প্ৰকাশ।।

কৃষ্ণৰ কথাত যাৰ উপজয় ৰতি।

জানি কৃষ্ণকথা তাত কহিবে যুগুতি।।৭।।

পূৰ্ব্বত কুঁজীৰ হৰি পিন্ধিলা চন্দন।

কুঁজ সম কৰিলা গুচিলা কুলক্ষণ।।

কৰিলা কাকূতি তাই ঘৰে আশা বুলি।

যাইবো বুলি সম্বুধি পঠাইলা বনমালী।।৮।।

সেহি দিনা হন্তে তাইৰ থিৰ নোহো মন।

কেতিয়া আসিব প্ৰভু কমলয়ন।।

ৰাত্ৰি নিদ্ৰা নাসে মুখে নকৰে ভোজন।

পথক আকলি থাকে কৃষ্ণতেসে মন।।৯।।

বসন ভূষণ নানা পিন্ধিয়া সুন্দৰী।

শৰ্য্যাখান পাতি থৱৈ আতি ৰম্য কৰি।।

আসিলা আসিলা বুলি মদনৰ জ্বালে।

নেদেখি বিলাপ কৰি পৰৈ মহীতলে।।১০।।

এহিমতে দুখ যেৱে পাৱয় সুন্দৰী।

সকলে জানিলা অন্তৰ্য্যামী দেৱহৰি।।

ভকতৰ দুখে যাৰ আকুল হৃদয়।

আপুনি মনত আলোচন্ত কৃপাময়।।১১।।

দুস্ত্যজ স্বভাৱ মোৰ ত্যজন নযায়।

যেই ভজে তাকে ভজো দোষক নচাই।।

গোকুলৰ গোপীক কৰাইলো কিছো শান্ত।

আসিলা প্ৰবোধ কৰাই উদ্ধৱ মহন্ত।।১২।।

কুঁজীয়ো চন্দন মোক দিলেক সাদৰি।

কুঁজ সম কৰিলো আপোন কৰে ধৰি।।

এভো নতো শুজা যাই চন্দনৰ ধাৰ।

গৃহক যাইবাক কৰি আছো অঙ্গীকাৰ।।১৩।।

মোত কামভাৱে তাইৰ সন্তাপিত মন।

স্বপনত আলিঙ্গিয়া ধৰে ঘনে ঘন।।

এহি কথা উদ্ধৱত কহি অনন্তৰে।

তেহে সমে চলি গৈলা কুবুজাৰ ঘৰে।।১৪।।

মথুৰা মধ্যত জ্বলে কুঁজীৰ মন্দিৰ।

বৈকুণ্ঠৰ লক্ষ্মী তাত প্ৰকাশে ৰুচিৰ।।

যেহি দিনা দিলা কুঁজী চন্দন কৃষ্ণক।

সেহি দিনা গৈলা লক্ষ্মী কুঁজীৰ গৃহক।। ১৫।।

সুৱৰ্ণ বৈদূৰ্য্য হীৰা মাণিক ৰতনে।

জ্বলে গৃহখান দিব্য বসনে ভূষণে।।

বিচিত্ৰ খাতত হংসতুলি আছে পাৰি।

উপৰত নৱ চন্দ্ৰতাপ আছে তৰি।।১৬।।

ৰত্নৰ আসনচয় জ্বলে জাতিষ্কাৰ।

চৌপাশে মুৰালি থোপা শুদ্ধ সুৱৰ্ণৰ।।

প্ৰদীপ পঙ্কতি আতি কৰয় প্ৰকাশ।

সুগন্ধ ধূপৰ গন্ধে মন্দিৰ সুবাস।।১৭।।

বিচিত্ৰ বাৰত লিখি আছয় পুত্তলি।

গোপীগণে সমে বৃন্দাবনে বনমালী।।

মুখে মুখে বুকে বুকে নয়নে নয়নে।

কৃষ্ণ গোপিকাক লিখি আছে একেথানে।।১৮।।

তাক দেখি সততে উদয় হোৱে কাম।

সমস্তে কামৰ বস্তু আছে অনুপাম।।

মালতী মাধাই পদ্ম চুম্বিত ভ্ৰমৰ।

দৰশনে হৰে পাপ কামী পুৰুষৰ।।১৯।।

হেনয় কুঁজীৰ ঘৰ পাইলন্ত মুৰাৰি।

পৰম ভকত উদ্ধৱৰ কৰে ধৰি।।

দেখিলন্ত ত্ৰিবক্ৰা দ্বাৰতে আছে বসি।

দাসীগণ সমে যেন পূৰ্ণিমাৰ শশী।।২০।।

সৈৰিন্ধ্ৰীয়ো মাধৱক আছয় নিহালি।

পদূলিত আসন্ত দেখিয়া বনমালী।।

তেতিক্ষণে আসনৰ চালিলন্ত গাৱ।

উল্লসিত তনু উপজিল প্ৰেমভাৱ।।২১।।

হাত মেলি স্বৰ্গ যেন পাইলেক সুন্দৰী।

সখীগণ সমে আসি নিলেক সাদৰি।।

ত্ৰিবক্ৰাৰ মন্দিৰে প্ৰৱেশ ভৈলা হৰি।

ৰত্নৰ আসনে নিয়া বৈসাইলা সাদৰি।।২২।।

সুৱৰ্ণ ডাৱৰে লৈয়া সুগন্ধিত জল।

ধুৱাইলেক মাধৱৰ চৰণকমল।।

সেহি জলে নিজ শিৰ কৰিলেক স্নান।

অৱশেষ জল মানে কৰিলেক পান।।২৩।।

অৱনত ভাৱে হৰিপদ কোলে ধৰি।

সুগন্ধিত তৈল লৈয়া জান্তিলা সুন্দৰী।।

সুগন্ধ চন্দন লেপিলন্ত সৰ্ব্বগাৱে

চামৰ ধৰিয়া বিঞ্চিলন্ত মৃদুভাৱে।।২৪।।

বিচিত্ৰ পুষ্পৰ মালা পিন্ধাইলেক গলে।

কৰ্পূৰ তাম্বুল তোষি দিলা কৌতুহলে।।

অভিনৱ পীতবস্ত্ৰ দিলেক সাদৰি।

বস্ত্ৰ অলঙ্কাৰ আনি পিন্ধাইলা সুন্দৰী।।২৫।।

উদ্ধৱকো সেহিমতে কৰিলা ভকতি।

কৃষ্ণৰ ভকত জানি আতি মহাসতী।।

দ্বাৰত ৰহিলা জানি কৃষ্ণৰ ইংগিত।

দিলেক আসন তভো বসিলা মাটিত।।২৬।।

কৃষ্ণদত্ত আসনক কৰিয়া সন্মান।

কৃষ্ণক চিন্তিয়া বীৰ ৰহিলা সিঠান।।

পাছে কৃষ্ণ সেহিক্ষণে উঠি আসনৰ।

বসিলা শৰ্য্যাত গৈয়া মহা মনোহৰ।।২৭।।

মনুষ্যৰ চেষ্টা ধৰি ৰমন্ত জগত।

ভকতবৎসৱ হেন দেখায়া লোতক।।

অনন্ত শৰ্য্যাত যিটো কৰন্ত শয়ন।

কুঁজীৰ শৰ্য্যাত হেন হৰি উপসন।।২৮।।

অনন্তৰে সৈৰিন্ধী পিন্ধিলা অলঙ্কাৰ।

কুঙ্কুমে লেপিত নিৰন্তৰে স্তনভাৰ।।

শৃঙ্গাৰক হৰিষে কৰিলা মধুপান।

অনেক ভোলান বস্তু থৈলা থানে থান।।২৯।।

কৃষ্ণ পৰশন হুয়া আছা বৰবালা।

বস্ত্ৰ অলঙ্কাৰ আৰো উজ্বলিত কালা।।

কৰ্পূৰ তাম্বুল আতি ঘনে ঘনে খায়।

কটাক্ষ নয়নে মাধৱৰ মুখ চায়।।৩০।।

ত্ৰৈলোক্য মোহন আতি মধুৰ মূৰুতি।

দেখি দেখি থাকি আতি নূপুৰে তৃপিতি।।

মনে হেন কৱে ধৰি কৰো আলিঙ্গন।

মদনে দগধ তনু শিহৰে সঘন।।৩১।।

প্ৰথম সঙ্গম লাজে শৰ্য্যাক নাযায়া।

মাথে বস্ত্ৰ দিয়া ৰৈলা সমীপ চাপিয়া।।

কৃষ্ণৰ সুন্দৰ পদ্মবদনক চাই।

মদনে দগধ হৃদিসহন নাযায়।।৩২।।

ত্ৰিবক্ৰাৰ কামভাৱ দেখিয়া মুৰাৰি।

আসিও সুন্দৰী বুলি মাতিলা সাদৰি।।

ভূঞ্জিয়ো সাদৰী সুখে শুতিয়ো শৰ্য্যাত।

কৰিয়োক ক্ৰীড়া যেন বাঞ্ছিছা আহ্মাত।।৩৩।।

লাজে পাশ নচাপে বুজিয়া বনমালী।

শৰ্য্যাহন্তে আপুনি ধৰিলা হাত মেলি।।

কঙ্কণে মণ্ডিত চাৰু ত্ৰিবক্ৰাৰ কৰে।

ধৰি নিয়া শৰ্যাত তুলিলা গদাধৰে।।৩৪।।

কৰিলা অনেক ৰঙ্গে ষোড়শ শৃঙ্গাৰ।

পূৰিলা মদন মন স্নেহে দামোদৰ।।

অনেক চুম্বনে নাৰায়ণে আলিঙ্গিলা।

উচ্চ কুচযুগ নখে ক্ষত সঞ্চাৰিলা।।৩৫।।

ৰতিশাস্ত্ৰে পৰম পণ্ডিত বনমালী।

সৈৰিন্ধ্ৰী সহিতে কৰিলন্ত মহাকেলি।।

কৃষ্ণক চন্দন দিয়া আছে মহাৰঙ্গে।

সেহি মহাফলে ক্ৰীড়া কৰে কৃষ্ণ সঙ্গে।।৩৬।।

আতপৰে তাইৰ কিছু পূণ্য নাহি আন।

অলপ পূণ্যয়ো সাধে বাঞ্ছিত কল্যাণ।।

হৰি ভকতিৰ কথা কহিতে নপাৰি।

সদ্যে চন্দন ফল লভিলা সুন্দৰী।।৩৭।।

কৃষ্ণৰ সুৰভি পদকমল সমান।

কামভোলে ভুলিয়া সুন্দৰী কৰে ঘ্ৰাণ।।

মদনে তাপিত উচ্চ কুচৰ উপৰে।

পৰম শীতলপাই তুলি তুলি ধৰে।।৩৮।।

ক্ষণো মহাপ্ৰেমে ধৰি থাকে হৃদয়ত।

নয়নত ঘষে কতো মদন জ্বালাত।।

তন মন নয়নৰ তাপ যতমানে।

সমস্তে খণ্ডিলা হৰি পদপৰশনে।।৩৯।।

ক্ষণে বাহু মেলিয়া স্তনৰ মাজ কৰি।

আনন্দ মূৰ্ত্তিক হৃদয়ত থাকে ধৰি।।

এহিমতে অনেক কৰিলা নানা ক্ৰীড়া।

অপ্ৰয়াসে বঞ্চিল দাৰুণ কামপীড়া।।৪০।।

নিখিল জন্মৰ নষ্ট ভৈল মহাপাপ।

এৰাইলেক সৈৰিন্ধ্ৰী মদন মহাতাপ।।

যাত মহা তুষ্ট ভৈলা দৈৱকীতনয়।

তাৰ কোন মনৰ বাঞ্ছিত নিসিজয়।।৪১।।

অনন্তৰে মহাক্ৰীড়া ভৈলা অৱসান।

কৃষ্ণক অনেক কৰিলেক বহুমান।

স্নান কৰাই পুনৰপি পিন্ধইলা চন্দন।

চন্দনতে তুষ্ট আতি দৈৱকী নন্দন।।৪২।।

বিচিত্ৰ অমৃত মধুফল দিলা আনি।

মনুষ্যৰ চেষ্টা দখাই খাইলা চক্ৰপাণি।

তাল নাৰিকল জল মৃণাল মধুৰ।

ভূঞ্জিলা তাম্বুল হৰি সুগন্ধ কৰ্পূৰ।।৪৩।।

যাইবাক উদ্যোগ যেৱে কৰন্ত মুৰাৰি।

দেখিয়া সৈৰিন্ধ্ৰী প্ৰণামিলা জানুপাৰি।।

ক্ৰীড়াতেসে শ্ৰদ্ধা তাইৰ নাই আনমতি।

মাধৱক বুলিবাক লাগিলা কাকূতি।।৪৪।।

যিটো দেৱে দেন্ত যেৱে মুকুতিৰ ভাগ।

কিঞ্চিত চন্দন দিয়া পাইলা তাঙ্ক লাগ।।

তাহান ভকতি এৰি কামকেহে মতি।

জানিবা ত্ৰিবক্ৰা আতি নুহি ভাগ্যৱতী।।৪৫।।

গোপীগণে কামে যদি ভজিলে হৰিক।

এতেকতে লভিলে সপ্ৰেম ভকতিক।।

গোপীৰ সদৃশ এই নুহি ভাগ্যৱতী।

ইন্দ্ৰিয়ৰ প্ৰীতি সাধে নাজানে ভকতি।।৪৬।।

সৈৰিন্ধ্ৰী বদতি প্ৰভু ভুৱন সুন্দৰ।

মোৰ গৃহে কতোদিন থাকা প্ৰাণেশ্বৰ।।

ৰমিয়োক মোৰ সমে কমলনয়ন।

তযু সঙ্ক তেজিতে মোহোৰ নাই মন।।৪৭।।

সৰ্ব্ব বৰদাতা প্ৰভু মহা মহেশ্বৰ।

হাসি মাতিলন্ত শুনি কুঁজীৰ উত্তৰ।।

ভাল বুলিলাহা বাক্য কৰিতে যুৱাই।

তযু ঘৰে মোৰ ঘৰ কিছু ভেদ নাই।।৪৮।।

এহি বুলি কতোদিন ভকত অধীন।

কুঁজীৰ মদন দুখ কৰিলন্ত ক্ষীণ।।

পুৰিলা মাধৱে সাধিলন্ত যেন কাম।

ভকতবৎসল সিটো আপোনাৰ নাম।।৪৯।।

বসন ভুষণ আৰো দিলা মান্য কৰি।

থাকিয়ো সুন্দৰী বুলি মাতিলা সাদৰি।।

বৈকুণ্ঠ সদৃশ পাচে আপোনাৰ ঘৰে।

উদ্ধৱ সহিতে হৰি গৈলা অনন্তৰে।।৫০।।

ব্যাসসুত বদতি শুনিয়ো পৰীক্ষিত।

পৰম বিস্ময় ইটো ভৈলা বিপৰীত।।

মাধৱক পাই বৰ মাগে কামীগণে।

মাণিককো এৰি লোৱো কাঞ্চক যতনে।।৫১।।

সৰ্ব্ব বৰদাতা দেৱ কৃষ্ণ কৃপাময়।

যাহাৰ সেৱাত মহা মুকুতি মিলয়।।

দুৰ্ল্লভ ভাগ্যেসে পায় তাহান ভকতি।

তাকো তেজি যিটো ইন্দ্ৰয়ৰ সাধে প্ৰীতি।।৫২।।

পৰম দুৰ্ব্বুদ্ধি যিটো পাষণ্ড সতত।

যত সিদ্ধি পায় সিটো নুহিকে শাশ্বত।।

কিঞ্চিতেকো নিস্তাৰয় নিষ্কাম ভকতি।

তাক নসাধিয়া পাপী যায় অধোগতি।।৫৩।।

শুনা সভাসদ পদ মহাভাগৱত।

কৃষ্ণ বিনে ইষ্টদেৱ নাহি সংসাৰত।।

ভকতিত পৰে নাহি বাঞ্ছিতদায়িনী।

এহি দুই বিনা নাহি নিস্তাৰকাৰিণী।।৫৪।।

কংসৰায়ৰ দাসী কুঁজী আতি কুলক্ষিণী।

কৃষ্ণক চন্দন দিয়া ভৈলা লক্ষ্মী যেনি।।

ব্ৰহ্মা যাৰ খুজিয়া নপান্ত পদধূলি।

হেন কৃষ্ণ সহিতে কৰিলা মহাকেলি।।৫৫।।

হেনয় কৃষ্ণক ভজে যিটো নৰনাৰী।

মহা প্ৰেমভাৱে পূজে একমন কৰি।।

ৰাত্ৰি দিনে কৰে তান শ্ৰৱণ কীৰ্ত্তন।

তাহাৰ ভাগ্যক কহিবেক কোনজন।।৫৬।।

হেন জানি নৰ নাৰী আন সেৱা তেজা।।

কৃষ্ণৰ প্ৰতিমা সাজি শুদ্ধমনে পূজা।।

আন দেৱতায়ে দিবে নপাৰে ভকতি।

আছোক প্ৰতিমা নামমাত্ৰে পাইগতি।।৫৭।।

সুগন্ধ চন্দন যিটো আছে কিছু ধন।

প্ৰবন্ধে কৰিয়ো তাক কৃষ্ণত অৰ্পণ।।

নুহিকে শাশ্বত কিছু যত ধন জন।

কেতিক্ষণে যায় ইটো নজানি প্ৰমাণ।।৫৮।।

কৃষ্ণত নিবেদা সমস্তকে এহি জানি।

হৰিত অৰ্পিলে তিলেকৰো নাহি হানি।।

বিলম্ব নকৰি ভকতৰ সঙ্গ লৱা।

কৃষ্ণনাম ধৰি সংসাৰৰ পাৰ হৱা।।৫৯।।

কৃষ্ণৰ দাসৰো দাস শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী।

কৃষ্ণ বিনে নাহি মোৰ অগতিৰ গতি।।

বোলো সাধুজন তেজিয়োক আন কাম।

পাতক ছাড়োক ডাকি বোলা ৰাম ৰাম।।৬০।।

....................

 

।।অক্ৰূৰৰ বাঞ্ছাপূৰণ।।

।।ছবি।।

 

অনন্তৰে ভকতৰ             পৰম বান্ধৱ হৰি

আক্ৰূৰৰ গৃহে গৈলা চলি।

বলভদ্ৰ ভৈল আগ       উদ্ধৱক কৰি পাছ

মাজত সুন্দৰ বনমালী।।

হস্তিনাপুৰক লাগি        অক্ৰূৰক পঠাইবাক

বাৰ্ত্তাক জানিবে পাণ্ডবৰ।

তাহান মনৰ প্ৰীতি       সাধিবাক কাৰ্য্যে হৰি

আপুনিও গৈলা দামোদৰ।।৬১।।

বৰ বৰ চূড়ামণি        আসন্ত দেৱতা তিনি

দূৰতে অক্ৰূৰ মহাভাগে।

পৰম বান্ধব জানি       আসনৰ গাৱ চালি

আগবাঢ়ি গৈলা মহাবেগে।।

কৃষ্ণৰ যে পাৱে পৰি       প্ৰথমে প্ৰণাম কৰি

পাচে বলভদ্ৰক নমিলা।

কৃষ্ণৰ ভকত জানি  উদ্ধৱক নমিলন্ত

অক্ৰূৰকো তিনি প্ৰণামিলা।।৬২।।

পৰম আনন্দ কৰি       তিনিকো সাৱটি ধৰি

নিলা নিজ মন্দিৰ ভিতৰ।

বিচিত্ৰ আসন পাৰি      পৃথক পৃথক কৰি

তিনিকো বৈসাইলা অনন্তৰ।।

সোণাৰ ডালৰ তুলি      ধুৱাইলা আপুনি ভৰি

কৃষ্ণ বলভদ্ৰ উদ্ধৱৰ।

পদোদক জলমানে        সবন্ধু বান্ধৱগণে

ধৰিলন্ত শিৰৰ উপৰ।।৬৩।।

পাদ্য অৰ্ঘ্য আচমণি      মধুৰ্পক দিলা আনি

মহাদিব্য বস্ত্ৰ অলঙ্কাৰ।

গন্ধ পুষ্প ধূপ দীপ  নানা দ্ৰব্য নিবেদিলা

কৰিলা অনেক নমস্কাৰ।।

কৃষ্ণৰ কমল পাৱ       দেখি আতি প্ৰেমভাৱ

কোলে তুলি লৈলন্ত আক্ৰূৰ।

জান্তন্ত সাদৰ কৰি   বিনয় ভকতি ধৰি

স্তুতি বাণী বুলিলা মধুৰ।।৬৪।।

ৰাম কৃষ্ণ দুই ভাই  কিনো আনন্দক দিলা

সবান্ধৱে বধিয়া কংসক।

পৰম দুখৰ হন্তে        যদুকুল উদ্ধাৰিলা

দিলা কিনো মহা সম্পদক।।

তযু মুখপদ্ম দেখি       বৃদ্ধসৱো যুৱা ভৈলা

তেজ বল বাঢ়িল বহুল।

তোৰা দুইৰ প্ৰসাদত    সিদ্ধ ভৈলা মনোৰথ

কৰাইলাহা আনন্দ বিপুল।।৬৫।।

তুমি দুই ৰাম হৰি       জগতক আছা ধৰি

তোৰা দুই জগত নিদান।

প্ৰকৃতি পুৰুষ ৰূপ      ধৰি আছা মায়া কৰি

তুমি দুই বিনে নাহি আন।।

তুমি দুই লীলা কৰি     নানাবিধ ৰূপ ধৰি

স্ৰজিলা সকল চৰাচৰ।

প্ৰৱেশিয়া গাৱেগাৱে    আছা নানাবিধ ভৱে

তোহ্মাকেসে দেখিয়া বিস্তৰ।।৬৬।।

যেন মহা পঞ্চভূত      সৱাতে প্ৰকাশ কৰে

পৃথক পৃথক ৰূপ ধৰি।

সেহিমতে তুমি ব্ৰহ্ম      সৱাতে প্ৰকাশ কৰা

স্বতন্ত্ৰ ঈশ্বৰ তুমি হৰি।।

তুমি স্ৰজা তুমি হৰা      তুমিসে পালন কৰা

গুণৰ আশ্ৰয়ী নিৰঞ্জন।

তুমি মহা জ্ঞানময়       গুণে কৰ্ম্মে নলঙ্খয়

কৈত আছে তোহ্মাৰ বন্ধন।।৬৭।।

যোনো বোলা যশোদায়    উডুখলে বান্ধিলন্ত

শুনি আছো সাক্ষাতে আপুনি।

যমুনাত নাগপাশ    বন্ধন মুকুত ভৈলে

নাই হেন বোলা কেনজানি।।

নুই নুই মহাহৰি    আপুনি বন্ধন লৈলা

যশোদাৰ প্ৰীতিক সাধিলা।

বন্ধন মুকুত তযু       কদাচিত নাহিকয়

কিন্তু ভৃত্যবৎসল দেখাইলা।।৬৮।।

তুমি কহি আছা ইটো     পৰম ভকতি পথ

যিটো কৰে জগত নিস্তাৰ।

যেহি যেহি কালে তাক    পাষণ্ডৰ বাদে ঢাকে

সেহি কালে হোৱা অৱতাৰ।।

ইবেলিসে বৰ ভাগ্য    বসুদেৱ গৃহে আসি

পূৰ্ণৰূপে আছা অৱতৰি।

পৃথিৱীৰ মহাভাৰ        অসুৰৰ বুন্দামাৰ

কৰিয়া পালিবা বসুন্ধৰী।।৬৯।।

যাদৱ বংশৰ কীৰ্ত্তি    বিস্তাৰিলা যদুপতি

পাষণ্ডৰ কৰিবা বিনাশ।

তোহ্মাৰ চৰিত্ৰ শুনি     নিস্তৰিব সৱ লোক

সংসাৰক জগত নিবাস।

তযু আগমনে আজি     সবান্ধৱে নিস্তাৰিবো

আত একো নাহিকে সংশয়।

তপোবন বুলি যাক     ততোধিক পূণ্যতৰ

আজি মোৰ ভৈল গৃহচয়।।৭০।।

যাৰ পদ প্ৰক্ষালন   জলে গঙ্গা মূৰ্ত্তি ধৰি

পৱিত্ৰ কৰন্ত ত্ৰিভুৱন।

পঞ্চযজ্ঞ দেৱমূৰ্ত্তি     জগতৰে গুৰু হৰি

মোৰ গৃহে ভৈলা উপসন্ন।।

কোননো পণ্ডিত হুয়া     তোহ্মাৰ অপৰ আন

দেৱত শৰণ লৱে যাই।

যিটো দেৱ ভকতৰ     সকলে কামক দিয়া

তোহ্মাক নভজে আখি খাই।।৭১।।

আপোনাৰ স্বৰূপক    দেন্ত যিটো ভকতক

যাক পাইলে জন্ম ভয় নাই।

হেন তুমি বান্ধৱক     নভজিয়া মৰে লোক

তাৰ দুখ দেখন নযায়।।

কিনো ভৈল মহানন্দ    আহ্মাৰ বংশৰে তুমি

ভৈলা আসি ঈশ্বৰ প্ৰখ্যাত।

মহা যোগেশ্বৰো যাৰ     চৰণক নেদেখয়

হেন কৃষ্ণ দেখোহো সাক্ষাত।।৭২।।

গৃহ ক্ষেত্ৰ পুত্ৰ কায়া     যত ধন জন জায়া

জানিলো সকলে তযু মায়া।

ইটো মোহ নিহলক     সত্বৰে ছেদিয়ো নাথ

শৰণে পশিলো কৰা দায়া।।

শুনিয়োক সভাসদ     মহাভাগৱত পদ

কৃষ্ণকথা ত্ৰৈলোকতে সাৰ।

জানি এৰা আন কথা    জনম নকৰা বৃথা

নিস্তাৰিয়ো দুৰ্ঘোৰ সংসাৰ।।৭৩।।

কৃষ্ণকথা বিনে আন    আনন্দৰ নাই থান

ইহাক বুজিবা ভাল কৰি।

শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী ভণে   গতি নাই কৃষ্ণ বিনে

নিৰন্তৰো বোলা ৰাম হৰি।।৭৪।।

 

।।অক্ৰূৰৰ দ্বাৰা পাণ্ডৱৰ বাৰ্ত্তা আনয়ন।।

                      ।।পদ।।

পৰম ভকত মহামতি দানপতি।

একমনে অৰ্চ্চি আৰো কৰিলন্ত স্তুতি।।

তুষ্ট হুয়া হাস্য কৰি মাতিলা মুৰাৰি।

অক্ৰূৰৰ মনক মোহন্ত যেন কৰি।।৭৫।।

তুমিসে আহ্মাৰ গুৰু যেন প্ৰিয়তৰ।

সম্বন্ধত খুড়া তুমি পিতৃ সমসৰ।।

আমি তযু পুত্ৰ দায়া কৰিবা সদায়।

পোষিবা পালিবা শিক্ষা দিবা সমুদায়।।৭৬।।

তোহ্মাৰ সদৃশ মহাভাগৱত যত।

সদায়ে ভকতি কৰে ঈস্বৰ কৃষ্ণত।।

হেন সেৱকেসে নিতে সেৱিবে যুগুতি।

যিটোজনে অপ্ৰয়াসে বাঞ্চয় মুকুতি।।৭৭।।

যদি বোলা দেৱেকেসে পূজিবে যুগুতি।

নুহি নুহি কহো শুনা দেৱতাৰ গতি।।

আপুনি খাইবাক লাগি চাহে দেৱগণ।

আনক তাড়িবে লাগি নাহিকে যতন।।৭৮।।

সাধুসৱ নুহি পুনু দেৱতাৰ ঠান।

অহৰ্নিশে পৰৰেসে চিন্তয় কল্যাণ।।

সাধুসে পৰম বন্ধু জানা স্বৰূপত।

ঈশ্বৰ চিনিয়া সৱে নিস্তাৰে জগত।।৭৯।।

যোনো বোলা জলময় তীৰ্থ আছে যত।

নুহিকয় তীৰ্থ যদি বোলা স্বৰূপত।।

শিলা মৃত্তিকাৰ যত দেৱতা আছয়।

নুহি কিবা দেৱ তাত ফল নপাৱয়।।৮০।।

কিন্তু সৱে হুই যত দখা তীৰ্থ দেৱ।

চিৰকাল বিষয়ত কৰে যেৱে সেৱ।।

তেৱে কিছো নাহি কৰে দেৱ তীৰ্থগণে।

দৰশন মাত্ৰে নিস্তাৰয় সাধুজনে।।৮১।।

চন্দ্ৰৰ উদয় মাত্ৰে জগত প্ৰসন্ন।

নকৰে প্ৰকাশ লক্ষ কোটি তাৰাগণ।।

সাধুএৰে দেৱ তীৰ্থে এহি পটন্তৰ।

হেন তুমি মহাসাধু আহ্মাৰ বংশৰ।।৮২।।

এক মহাকাৰ্যো আসি আছো তযু ঘৰ।

সুহৃদ মধ্যত তুমি মহাগুৰুতৰ।।

পাণ্ডৱৰ প্ৰিয়বাৰ্ত্তা শুনিবাক প্ৰতি।

হস্তিনাপুৰক শীঘ্ৰে যায়ো মহামতি।।৮৩।।

পাণ্ডুৰ মৰণে কুন্তী পেসী মহাশান্তী।

শিশুপুত্ৰগণ সমে দুখক পাইলন্তি।।

ধৃতৰাষ্ট্ৰ নৃপতিয়ে নিলা নিজপুৰে।

শুনি আছো পাণ্ডৱ আছয় তান ঘৰে।।৮৪।।

ধৃতৰাষ্ট্ৰ নৃপতিয়ে নিলা নিজপুৰে।

স্বভাৱে অন্ধক ছল বিত্ত জ্ঞানহীন।।

নিজপুত্ৰ সমে পাণ্ডৱক নপালিব।

নিশ্চয়ে জানিলো সিটো দুঃখকেসে দিব।।৮৫।।

হেন জানি যায়ো চিত্ত কৰে উতপাত।

ভাল মন্দ জানি আসি কহিয়ো আহ্মাত।।

পাছে মঞি কৰিবো সকলে প্ৰতিকাৰ।

যেনমতে পাৱয় পাণ্ডৱে ৰাজ্যভাৰ।।৮৬।।

এহি বুলি অক্ৰূৰক আদেশি শ্ৰীহৰি।

বলভদ্ৰ উদ্ধৱ সহিতে লীলা কৰি।।

আপোন গৃহত গৈয়া ভৈলন্ত প্ৰৱেশ।

ত্ৰৈলোক্য ঈশ্বৰ হৰি দেৱ হৃষীকেশ।। ৮৭।।

....................

 

।।অক্ৰূৰ হস্তিনাপুৰ গমন।।

 

শুক নিগদতি শুনা সুভদ্ৰাৰ নাতি।

কৃষ্ণৰ বচন হিয়ে ধৰি দানপতি।।

হস্তিনাপুৰত গৈয়া ভৈলন্ত প্ৰৱেশ।

দেৱ ব্ৰাহ্মণৰ গৃহে প্ৰকাশে বিশেষ।।৮৮।।

থানে থানে শুনি মহা হৰিৰ কীৰ্ত্তন।

পুৰবাসী যশৰাসি প্ৰকাশে শোভন।।

ৰাজাৰ মন্দিৰে প্ৰৱেশিলা মহামতি।

বসি আছে ধৃতৰাষ্ট্ৰ ৰাজা সভাপাতি।।৮৯।।

দেখিয়া আছন্ত ভীষ্ম বিদুৰ সহিত।

পঞ্চ পুত্ৰ সমে কুন্তী আছন্ত তহিত।।

সোমদত্ত পুত্ৰ সমে বাহ্লীক নৃপতি।

দ্ৰোণ কৃপ অশ্বত্থামা আছয় তহিতি।।৯০।।

কৰ্ণ দুৰ্যোধন আনো বন্ধুগণ যত।

দেখিলা অক্ৰূৰে সৱে আছা সমাজত।।

অক্ৰূৰক দেখি সৱে হৰিষত মনে।

আশ্বাসি বৈসাইলা নিয়া বিচিত্ৰ আসনে।।৯১।।

ভীষ্ম আদি কৰি সৱে পুচিলা সাদৰি।

কংস বধি কুশলে আছন্ত ৰাম হৰি।।

কহিলা অক্ৰূৰে সৱে জ্ঞাতিৰ কুশল।

তাসম্বাৰ কুশল পুছিলা মহাবল।।৯২।।

ধৃতৰাষ্ট্ৰে কৰিলা বিস্তৰ সতকাৰ।

ভোজন কৰায়া দিলা বস্ত্ৰ অলঙ্কাৰ।।

কৃষ্ণৰ বচনে বীৰ ৰহিলা তহিত।

থৃতৰাষ্ট্ৰ নৃপতিৰ কাৰ্য্য জিজ্ঞাসিত।।৯৩।।

অন্ধক নৃপতি আতি ধীৰ নোহে মতি।

শতেক সন্ততি তাৰ সৱে মন্দমতি।।

শুণে কৰ্ণ শকুনিৰ ছল ছণ্ডবাদ।

পাণ্ডৱত হন্তে পাৱে সততে বিষাদ।।৯৪।।

পাণ্ডুপুত্ৰসৱৰ সমস্তে সদগুণ।

তেজে বলে বুদ্ধি সৱে কাৰ্য্যত নিপুণ।।

তাসম্বাক প্ৰশংসা কৰয় সৱে প্ৰজা।

কেতিক্ষণে হৈব যুধিষ্ঠৰ মহাৰাজ।।৯৫।।

দুৰ্যোধন আদি যত আছে দুষ্টচয়।

পাণ্ডৱৰ প্ৰশংসাক কেহো নসহয়।।

আহ্মাৰ ৰাজ্যত এতমান কৰে দাপ।

আতপৰে কোনে আৰ সহিবে প্ৰতাপ।।৯৬।।

ওমলন্তে কূট কৰি লগাৱে কন্দল।

কিছুকো নোৱাৰি দেয় নৃপতিত খল।।

শুনি ধৃতৰাষ্ট্ৰে পাণ্ডৱক দেয় দুঃখ।

তাকে দেখি অক্ৰূৰৰ মনত অসুখ।।৯৭।।

আউৰ দিনা গৈলা বীৰ বিদুৰৰ ঠাৱে।

সেই থানে গৈলা কুন্তী আতি দুখভাৱে।।

ভ্ৰাতৃ অক্ৰূৰক দেখি চাপিলা ওচৰ।

মকমকি কান্দন্ত সুমৰি জন্মঘৰ।।৯৮।।

লোতক পূৰিত মুখে দুখে মহাশান্তী।

শুনা দানপতি বুলি বাৰ্ত্তাক পুছন্তি।।

পিতৃ মাতৃ ভ্ৰাতৃ মোৰ আছন্ত কল্যাণে।

মঞি দুখিনীক কিবা সুমৰন্ত মনে।।৯৯।।

বসুদেৱ ভাই মোৰ পৰম দায়াৰ।

তেহে কি স্মৰন্ত দুখী পুত্ৰক আহ্মাৰ।।

দৈৱকী ৰোহিণী কিবা সুমৰন্ত মোক।

আনো জ্ঞাতিগণৰ যতেক নাৰীলোক।।১০০।।

পুছক নুপুছৌক আনো যত বন্ধুগণ।

তাসম্বাত হন্তে কিবা সিজে প্ৰয়োজন।।

ইহাকেসে পুছো মোত কহা জাণ্ট কৰি।

যাহাক স্মৰণে মোৰ দুৰ্গতিক তড়ি।।১০১।।

ত্ৰৈলেক্য ঈশ্বৰ ভৈল ভ্ৰাতৃৰ তনয়।

ভকতবৎসল কৃষ্ণদেৱ কৃপাময়।।

মোৰ পুত্ৰগণক পেসীৰ পুত্ৰ বুলি।

সুমৰন্ত মোক কিবা দেৱ বনমালী।।১০২।।

তানে জ্যেষ্ঠ বাই ৰাম কমলনয়নে।

তেহে কি আহ্মাক সুমৰন্ত স্নেহমনে।।

শত্ৰুৰ মধ্যত দুখ পাঞো ৰাত্ৰি দিনি।

বৃকৰ মাজত যেন সপুত্ৰা হৰিণী।।১০৩।।

ইতি গুচাইবন্ত দুখ আসি নাৰায়ণে।

কৰিবন্ত শান্ত মোক মধুৰ বচনে।।

বাপ মৰা পাঞ্চ মোৰ অনাথ ছৱাল।

তাকে কি পালিবা আসি বান্ধৱ গোপাল।।১০৪।।

দেখিয়ো অক্ৰূৰ মোৰ প্ৰাণখানি দহে।

শয়নে ভোজনে মোৰ শৰীৰ নসহে।।

পাঞ্চগুটি পুত্ৰ মোৰ আতি অনাথিতি।

থৃতৰাষ্ট্ৰ মৰাইবাক চাহে দিন ৰাতি।।১০৫।।

কৰাইলেক ভীমক দুৰ্ঘোৰ বিষপান।

তাতো নাৰায়ণেসে কৰিলা পৰিত্ৰাণ।।

আনো অসংখ্যাত চিন্তে মাৰিতে উপায়।

কি কৰিব কৃষ্ণ বিনে নাহিকে সহায়।।১০৬।।

স্বপনতো চিন্তো মঞি কৃষ্ণৰ চৰণ।

কৃষ্ণ বিনে ইষ্ট বন্ধু নাহি আনজন।।

একান্তে শৰণ লৈলো মঞি নিমাখিতী।

এহি বুলি মহাসতী কৰন্ত কাকূতি।।১০৭।।

হে কৃষ্ণ কৃষ্ণ মহাকৃষ্ণ নিৰঞ্জন।

সমস্তৰে আত্মা হৰি কমলনয়ন।।

শিশুপুত্ৰ সমে আত পাঞো মহাক্লেশ।

শৰণে পশিলো প্ৰভু ৰাখা হৃষীকেশ।।১০৮।।

তোহ্মাৰ চৰণ কমলত বিনে আন।

সংসাৰী লোকৰ নাহিকয় ৰক্ষাস্থান।।

মৃতময় সংসাৰত ভয় আছে যাৰ।

তযু পদ বিনে তাৰ নাহিকে নিস্তাৰ।।১০৯।।

এতেকে তোহ্মাত মঞি পশিলো শৰণ।

নমো নমো কৃষ্ণ ইষ্ট দৈৱকীনন্দন।।

তুমি বিনে মোৰ প্ৰাণবন্ধু নাহি আন।

অনাথৰ নাথ প্ৰভু কৰা পৰিত্ৰাণ।।১১০।।

শুক নিগদতি শুনা অৰ্জ্জুনৰ নাতি।

তোহ্মাৰ প্ৰপিতামহী কুন্তী মহাসতী।।

ইষ্টবন্ধু মাধৱক সুমৰি সুমৰি।

এহি বুলি অনেক কান্দিলা দুখ কৰি।।১১১।।

কুন্তীৰ কাৰুণ্য বাণী শুনিয়ো প্ৰচুৰ।

মহাদুখ মন ভৈলা অক্ৰূৰ বিদুৰ।।

সলোতক মুখে তাঙ্ক প্ৰবোধন্ত দুই।

থাকিয়োক কুন্তী চিন্তা এৰি সুস্থ হুই।।১১২।।

তযু পুত্ৰগণে কৰিবেক প্ৰতিকাৰ।

কৃষ্ণৰ প্ৰসাদে সৱে পাইবা ৰাজ্যভাৰ।।

কৃষ্ণৰ চৰণে মাত্ৰ কৰিয়ো ভকতি।

আপুনি ঈশ্বৰে সৱে গুচাইবে দুৰ্গতি।।১১৩।।

কহিলা অক্ৰূৰে মাধৱৰ গোপ্যকথা।

যিকাৰণে তাঙ্ক পঠাইলন্ত যতা তথা।।

শুনিয়া কুন্তীৰ মনে ভৈলা মহাসুখ।

জানিলো মাধৱে গুচাইবে সৱ দুঃখ।।১১৪।।

অক্ৰূৰ আছিল তথা কতিপয় মাস।

ধৃতৰাষ্ট্ৰ নৃপতিৰ বুজিতে জিজ্ঞাস।।

পাণ্ডৱক হিংসা আতি কৰে দিনে ৰাতি।

জানি কৃষ্ণপাসক যাইবাক ভৈলা মতি।।১১৫।।

ধৃতৰাষ্ট্ৰ নৃপতিক বুজাইবাক প্ৰতি।

সভাৰ মাজক চলি গৈলা দানপতি।।

ৰাম কৃষ্ণে বুলি খেদাইলন্ত যেন কৰি।

পাণ্ডৱৰ হিত চিন্তি বুলিলা সাদৰি।।১১৬।।

অক্ৰূৰ বদতি শুনিয়োক কুৰুনাথ।

বিচিত্ৰবীৰ্য্যৰ ক্ষেত্ৰে তুমি ভৈলা জাত।।

কৌৰৱ বংশৰ কীৰ্ত্তি কৰিলা বৰ্দ্ধন।

তযু ভাই পাণ্ডু আছিলন্ত মহাজন।।১১৭।।

তাহান মৰণে এবে তুমি ভৈলা ৰাজা।

নিজগুণে ৰঞ্জি সৱে পালিলাহা প্ৰজা।।

আপোন পৰত প্ৰৱৰ্ত্তিবা সমবুদ্ধি।

তেৱে যশ লভিবা সাধিবা মন সিদ্ধি।।১১৮।।

নুহি যেৱে বিষম কৰাহা তুমি মতি।

জগতে নিন্দিবে তোৱে যাইবা অধোগতি।।

হেন জানি সমস্নেহ কৰিবা তাহাক।

আপোন পুত্ৰৰ মত পাণ্ডৱগণক।।১১৯।।

বিশেষত যত দেখা সৱে মায়াজাল।

ইটো সংসাৰত নাথাকয় চিৰকাল।।

আছোক বান্ধৱ পুত্ৰ ভাৰ্য্যা ধন জন।

আপোনাৰ শৰীৰ নুহিকে চিৰন্তন।।১২০।।

একে উপজয় প্ৰাণী মৰে একেশ্বৰে।

একেশ্বৰে ভুঞ্জে যত কৰে পাপচয়।

পুত্ৰ মিত্ৰ ভ্ৰাতৃ তাক কেহো নপাৱয়।।১২১।।

নুবুজিয়া ধন সাঞ্চে পাতক আচৰি।

সকল ধনক পুত্ৰ মিত্ৰে খায় বেঢ়ি।।

অলপ জলত যেন মৎস্যৰ বিলাস।

জল শুকাই গৈলে হোৱে তিলেকে বিনাশ।।১২২।।

মোৰ পুত্ৰ ভাৰ্য্যা বুলি কয় নিষ্ঠ কৰি।

জাকে জাকে পোষে পালে অধৰ্ম্ম আচৰি।।

জীৱন্ততে তাক তেৱে কৰে পৰিহাৰ।

নভৈলা নিস্তাৰ সিটো পাপী দুৰাচাৰ।।১২৩।।

পাছে একেশ্বৰে সিটো পাপখানি লৈয়া।

যমঘৰে চলে কেহো নকৰয় দায়া।।

তমো নৰকত পৰি পাৱে নানা দুখ।

নাহিকে নিস্তাৰ সিটো কৃষ্ণত বিমুখ।।১২৪।।

হেন জানি ৰাজা তুমি হুয়োক সুনয়।

যত দেখা শুনা মানে স্বপ্নমায়াময়।।

আপুনাক আপুনিয়ো নিয়মি সম্প্ৰতি।

পাণ্ডৱতে আপোনাতে হুয়ো সমমতি।।১২৫।।

ধৃতৰাষ্ট্ৰ বদতি শুনিয়ো দানপতি।

যতেক কহিলা মানে কল্যাণ যুগুতি।।

শুনি শুনি তৃপিতি নখণ্ডে মোৰ চিত্ত।

মনুষ্যে পাইলেক যেন দুৰ্ল্লভ অমৃত।।১২৬।।

তভো মোৰ পাতকীৰ চঞ্চল হৃদয়।

ইহেন বচনে চিত্ত থিৰ নুহিকয়।।

ফটিক পৰ্ব্বতে যেন অথিৰ বিদ্যুতি।

পুত্ৰস্নেহে সদায় চঞ্চল মোৰ মতি।।১২৭।।

যদি বোলা তুমি সৱে জানাহা আপুনি।

তভো কেনে মোহ থিৰ নোহো মনে গুণি।।

জানিলেও মোহ পাপ তেজন নযায়।

ঈশ্বৰৰ মায়া ইটো নাহিকে উপায়।।১২৮।।

ঈশ্বৰে কৰন্ত যাক যিমত ব্যৱস্থা।

তাহান ইচ্ছাক কোনে কৰিবে অন্যথা।।

যোনো বোলা ঈশ্বৰ বোলাহা তুমি কাক।

শুনা তেৱে কহো নিষ্ঠ কৰিয়া তাহাক।।১২৯।।

হৰিবাক লাগি পৃথিৱীৰ মহাভাৰ।

দৈৱকীত আসি যিটো ভৈলা অৱতাৰ।।

তেহেন্তেতো ত্ৰৈলোক্য ঈশ্বৰ মহাহৰি।

যাৰ নাম স্মৰি মহা দুৰ্গতি নিস্তৰি।।১৩০।।

তাহান মহিমা কহি কোনে পাৱে অন্ত।

সৃজন্ত পালন্ত সংহাৰন্ত ভগৱন্ত।।

ব্ৰহ্মা আদি দেৱে নুবুজয় যাৰ গতি।

হেন ঈশ্বৰক মোৰ অলেখ প্ৰণতি।।১৩১।।

তান মায়া পুত্ৰ স্নেহ তেজিতে নপাৰো।

কৃষ্ণৰ চৰণে মাত্ৰ নমস্কাৰ কৰো।।

যেহি লাগে সেহি কৰন্তোক যদুপতি।

এহি বুলি ধৃতৰাষ্ট্ৰ থাকিলা নমাতি।।১৩২।।

বুজিলা অক্ৰূৰে নৃপতিৰ অভিপ্ৰায়।

কুটুম্বসৱক মাতি কৰিলা বিদায়।।

শীঘ্ৰে আসি পাইলা পাছে মথুৰা নগৰী।

কৃষ্ণক নেদেখি চিত্ত ধৰিতে নপাৰি।।১৩৩।।

কৃষ্ণৰ ৰামৰ আগে কৰি নমস্কাৰ।

কহিলন্ত বাৰ্ত্তা যত কৌৰৱ ৰাজাৰ।।

কুন্তীৰ কাৰুণ্য কহিলন্ত দুখ কৰি।

শুনি দীৰ্ঘ নিশ্বাস তেজিলা ৰাম হৰি।।১৩৪।।

শুনা সভাসদ পদ মহাভাগৱত।

ভকতবৎসল কৃষ্ণ দেখা কেনমত।।

আপুনি কৰন্ত শোক ভকতক লাগি।

হেন দেৱ নভজয় কিনো মন্দভাগী।।১৩৫।।

সংসাৰৰ শৌচ্য যিটো মহাপীপগণ।

তাৰো শৌচ্য যিটো নভজয় নাৰায়ণ।

তাৰো শৌচ্য পঢ়ি নুবুজিলে তাৰ সুখ।

তাৰো শৌচ্য যিটো কৃষ্ণকথাত বিমুখ।।১৩৬।।

তাৰো শৌচ্য যিটো শাস্ত্ৰতত্ত্বসৱ জানি।

একান্ত শৰণে নভজয় চক্ৰপাণি।।

তাৰো শৌচ্য অত্যন্ত পাতকী নাহি আৰ।

কোটি কোটি জন্মে নাহি তাহাৰ নিস্তাৰ।।১৩৭।।

হেন জানি একচিত্ত কৰি নৰনাৰী।

কৃষ্ণক ভজিয়ো মাত্ৰ একচিত্ত কৰি।।

সততে শুনিও মাধৱৰ গুণ নাম।

শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতীয় ভণে বোলা ৰাম ৰাম।।১৩৮।।

..................

​

।।জৰাসন্ধৰ দ্বাৰা মথুৰা অৱৰোধ।।

​

।।দুলড়ী।।

নিগদতি শুক      শুনা পৰীক্ষিত

আৰো মাধৱৰ লীলা

যেনমতে জৰা-         সন্ধ নৃপতিৰ

সকল সৈন্য বধিলা।।

অগাধ সমুদ্ৰ      মধ্যত মাধৱে

পাতিলা দ্বাৰকা পুৰী।

সিসৱ কাহিনী          শুনা মহামানী

কহিবো বেকত কৰি।।১৩৯।।

অস্তি প্ৰাপ্তি নামে        কংশ নৃপতিৰ

আছিলা মহিষী দুই।

স্বামীৰ মৰণে      পিতৃৰ গৃহক

চলিল বিধৱা হুই।।

মলিন বদন       বসন ভূষণ

তেজিলা শাখা সিন্দুৰ।

পৰম বিষাদে      কংসৰ সন্তাপে

পাইলেক পিতৃৰ পুৰ।।১৪০।।

জৰাসন্ধ ৰাজা     বসিয়া আছয়

আগত ভৈল প্ৰৱেশ।

আতি মনোদুখে     কান্দি অধোমুখে

মুকুত কৰিয়া কেশ।।

জীউৰ ক্ৰন্দন     দেখি জৰাসন্ধে

পুছিলা বিকল মুখে।

পিতৃৰ আগত     কহিলা সমস্ত

কান্দি কান্দি মহাদুঃখে।।১৪১।।

দৈৱকীনন্দনে           স্বামীক মাৰিলে

বিধৱা ভৈলোহো আমি।

উগ্ৰসেন ৰাজা         ভৈলা মথুৰাত

আমি ভৈলো অধোগামী।

বজ্ৰ যেন তাৰ       মুণ্ডত পৰিল

অপ্ৰিয় বচন শুনি।

কংসৰ সন্তাপে        মাধৱক কোপে

বুলিলা দাৰুণ বাণী।।১৪২।।

নাকান্দিবি আই      মৰিল জমাই

নাছিলো মঞি সহায়।

দুষ্ট ৰাম কৃষ্ণে         ছলে মাৰিলেক

দেখ মোৰ মুনিষাই।।

ৰামক কৃষ্ণক      দুইকো মাৰিবোহো

আছে যত যদুকুল।

অযাদৱা আজি     কৰিবো ধৰণী

হিয়াৰ গুচাবো শূল।।১৪৩।।

এহি বুলি জৰা -        সন্ধ মহাক্ৰোধে

যুজিবাক ভৈল সাজ।

তেইশ অক্ষৌহিনী        সেনাগণ লৈয়া

বেঢ়িয়া মথুৰা ৰাজ।।

হস্তী হয় ৰথ      প্ৰজাৰ আন্দোলে

শবদৰ কোলাহল।

চতুৰ্দ্দিশে ছানি     মথুৰাবাসীৰ

কৰ্ণত লাগিল তাল।।১৪৪।।

দশোদিশ বেঢ়ি          আছে জৰাসন্ধ

দেখিলন্ত যদুৰায়।

সেনাগণ তাৰ     সাগৰ সমান

দেখি আছে যেন ধাই।।

ইষ্ট বন্ধুগণ           ভৈল দুখ মন

পলাইবাৰ নাহি দেশ।

ভকতৰ দুখ           দেখি গোৱিন্দৰ

মনত নাহি হৰিষ।।১৪৫।।

দেশৰ উচিত          কালৰ বিহিত

যিমতে বৈৰী সংহৰি।

যি কাৰ্য্যক লাগি        আছো অৱতৰি

গুণন্ত তাক মুৰাৰি।।

কিবা ইটো সৈন্য        বধিবোহো মাত্ৰ

পঠাইবো মেলি ইহাক।

কিবা জৰাসন্ধ          বধিয়া আপুনি

লৈবোহো সৱে সেনাক।।১৪৬।।

কিবা জৰাসন্ধ          সহিতে সৱাকো

পঠাইবো যম নগৰী।

এহি তিনি মাত্ৰ         চিন্তিয়া আপুনি

নৰৰূপে মহাহৰি।।

প্ৰথমৰ মত           পৰম যুগুত

বিচাৰি কৰিলা সাৰ।

তেজি মাগধক          বধিবো সৈন্যক

ইসে পৃথিৱীৰ ভাৰ।।১৪৭।।

জিনি জৰাসন্ধে         অনেক ৰাজাৰ

আনি আছে সেনাগণ।

হয় হস্তী ৰথ          দেখন্তে চমক

সমস্ত কৰিবো ছন্ন।।

মগধ ৰাজাক          নমাৰিয়া পুনু

মেলিবো কোণ্ডাৰ ঘাই।

সকল ৰাজাৰ      সৈন্যগণ লৈয়া

আসিবে পুনু ইঠাই।।১৪৮।।

আৰকা সৈন্যক     বধিবো তাহাৰ

নকৰিবো প্ৰাণদণ্ড।

একেশ্বৰে তাক     এৰিয়া পঠাইবো

কৰি আতি ৰণ্ডভণ্ড।।

মহা লাজ পাই     সৈন্যক জড়াই

পুনু কৰিবেক ধাৰ।

তাক নসংহৰি     সেনাক বধিবো

এহিমতে বাৰে বাৰ।।১৪৯।।

এহিসে কাৰণে          পূৰ্ণব্ৰহ্ম মঞি

আসি ভৈলো অৱতাৰ।

ভকতক পালি          দুষ্টক নিকালি

হৰিবো ভূমিৰ ভাৰ।।

আনো নানা তনু        ধৰি ভকতক

ধৰ্ম্মক কৰো উদ্ধাৰ।

অধৰ্ম্মক নাশি          যশক প্ৰকাশি

নিস্তাৰ কৰো সংসাৰ।।১৫০।।

হেন মঞি কৃষ্ণ         ভকতৰ ইষ্ট

অভক্তৰ যমকাল।

এতেকে দুষ্টক          বধি ভকতক

কৰিবোহো প্ৰতিপাল।।

এহিমতে যেৱে          চিন্তিলন্ত কৃষ্ণে

ভকত জনৰ ত্ৰাণ।

বৈকুণ্ঠৰ হন্তে          আসিল তেখনে

দুইখান মহাযান।।১৫১।।

সুৱৰ্ণে ৰচিত           ধ্বজা ছত্ৰদণ্ড

জ্বলে যেন সূৰ্য্য দুই।

দিব্য অস্ত্ৰ যত         সমস্তে আছয়

যুদ্ধক সন্মুখ হুই।।

সাৰথি সহিত          ভৈলা উপস্থিত

দেখিলন্ত চক্ৰপাণি।

যুদ্ধক উৎসৱে          মনুষ্য স্বভাৱে

বলোক বুলিলা বাণী।।১৫২।।

দোখিয়োক দাদা        যাদৱ বংশক

পাইলেক ঘোৰ প্ৰমাদ।

জৰাসন্ধে আসি     নগৰ বেঢ়িল

ভকতে কৰে বিষাদ।।

হেৰা মহাৰথ          আসিল তোহ্মাৰ

প্ৰিয়তৰ অস্ত্ৰগণ।

ইহাত চড়িয়া      ঘোৰ আপদৰ

নিস্তাৰিয়ো বন্ধুগণ।।১৫৩।।

এহিসে কাৰণে     ভৈলো অৱতাৰ

ভকতৰ দুখ জানি।

তেইশ অক্ষৌহিণী            পৃথিৱীৰ ভাৰ

হৰিয়ো লাঙ্গলপাণি।।

কৃষ্ণৰ বচনে      হাসিলন্ত ৰামে

প্ৰশংসিলা ভাল বুলি।

অনন্তৰে দুয়ো          ৰথচ চড়িয়া

বলদেৱ বনমালী।।১৫৪।।

কৱচ পিন্ধিয়া          নিজ অস্ত্ৰ ধৰি

যুজিবাক ভৈলা সাজ।

কিছু সৈন্য লগে         লৈয়া তেতিক্ষণে

নগৰৰ ভৈলা বাজ।।

শুনা নৰনাৰী          এক মন কৰি

কৃষ্ণৰ যুদ্ধ বিজয়।

শ্ৰৱণত দুঃখ      দুৰ্গতি হৰয়

মুকুতি সুখ মিলয়।।১৫৫।।

গুচে শত্ৰুভয়          পাতক দহয়

মাধৱৰ পূণ্যকথা।

শ্ৰৱণতো একো         দুঃখ নাহিকয়

অমৃত স্ৰৱয় তথা।।

কৃষ্ণৰ চৰণে      পশিলো শৰণে

শ্ৰীচন্দ্ৰভাৰতী ভণে।

কৃষ্ণ বিনে আৰ        নাহিকে নিস্তাৰ

হৰি বোলা ঘনে ঘনে।।১৫৬।।

.............

        ।।কৃষ্ণ জৰাসন্ধ যুদ্ধ।।

                ।।পদ।।

সিংহাদ্বাৰৰ বাজ ভৈলা ৰাম হৰি।

যদুসেনাগণ চলে চৌদিশে আৱৰি।।

নাহি ভয়ভীত মাধৱৰ প্ৰসাদত।

প্ৰৱেশিলা জৰাসন্দ সেনাৰ মাজত।।১৫৭।।

সাগৰ আস্ফাল যেন সেনাৰ ঘঞ্চাল।

ঢাক ঢোল তবল শবদ কোলাহল।।

অসংখ্যাত হয় হস্তী ৰথৰ আন্দোল।

তুমুল শবদে নুশুনিয় মাতবোল।।।১৫৮।।

মাধৱৰ প্ৰিয় আতি দাৰুক সাৰথি।

ৰথখান ডাকন্ত পৱন সম দেখি।।

আপুনি গোৱিন্দ ফুঙ্কিলন্ত মহাশঙ্খ।

শত্ৰুৰ সেনাৰ মাজে লাগি গৈল চঙ্ক।।১৫৯।।

কৃষ্ণৰ শঙ্খৰ ধ্বনি শুনন্তে বিস্ময়।

কতো মুৰ্চ্ছা গৈলা কতো কম্পিল হৃদয়।।

আপোনাৰ সেনাগণ জিম গৈলা দেখি।

খেদি গৈলা জৰাসন্ধ খানিকো নাপেক্ষি।।১৬০।।

ৰাম মাধৱৰ আগে হুয়া উপস্থিত।

গোৱিন্দক নিন্দা বুলিলন্ত দুষ্টচিত।।

শুনৰে পুৰুষাধম কৃষ্ণ দুষ্টচিত।

তোৰ সঙ্গে যুদ্ধক মোহোৰ নাহি মন।।১৬১।।

কিসক আসিলি মৰিবাক সাজি পাৰি।

প্ৰাণ ৰাখি পঠাঞো চল মথুৰা নগৰী।।

অল্প বলীয়াৰক যুজিবো কোন লাজ।

জিনিলেও মোহোক হাসিবে সামৰাজে।।১৬২।।

জানো বোলা বালক বোলাস কেনমতে।

মোৰ জমাই কংসক পঠাইলি যমপথে।।

গুপুতে মাৰিলি নজানিলে সামৰাজ।

হেন তই সমে যুজিবাক লাগে লাজ।।১৬৩।।

হেৰ শুন ৰাম তোহ্মাৰেসে বল নাম।

যেৱে শ্ৰদ্ধা আছে তেৱে কৰিয়ো সংগ্ৰাম।।

নকৰিবা পাছ ভৰি যুজ ধৰ্ম ধৰি।

সমুখে যুজিবো মঞি ধৰ্ম্মক আচৰি।।১৬৪।।

মোৰ শৰে ছেদে যদি তযু শৰীৰক।

তাক তেজি পাইবা তুমি উত্তম স্বৰগক।।

নুহি যদি তযু শৰে ছেদে মোৰ শিৰ।

ময়ো পাইবো স্বৰ্গ তেৱে শুনা মহাবীৰ।।১৬৫।।

জৰাসন্ধ এতেক লপন্তে যেৱে আছে।

পৰম গম্ভীৰে হৰি মাতিলন্ত পাছে।।

শুন অৰে অন্ধ জৰাসন্ধ অচেতন।

পৰক নিন্দস নুহিকস মহাজন।।১৬৬।।

যিটো মহাজন সিটো নিন্দা নকৰয়।

কিন্তু আপোনাৰ পৰাক্ৰম দেখাৱয়।।

মৰিবাক চাস তোক ধৰি আছে কালে।

তোহোৰ বচন মঞি নধৰো কেৱলে।।১৬৭।।

শুক নিগদতি পৰীক্ষিতা নৃপতিত।

কৃষ্ণৰ বচনে চলি গৈলা দুষ্টচিত্ত।।

অসংখ্যাত সৈন্যো দুইকো বেঢ়িল ত্বৰিতে।

ৰথ ধ্বজ সৈন্য বাজী সাৰথি সাহিতে।।১৬৮।।

সকল সৈন্যত ৰাম কৃষ্ণৰ প্ৰকাশ।

মহাসৈন্যে ঢাকিলেক নেদেখি আভাস।।

মেঘে ঢাকিলেক যেন সূৰ্যক সমূলি।

অগনিক যেহেন ঢাকিলা ছাই ধুলি।।১৬৯।।

কৃষ্ণত ভকত যত মথুৰাৰ নাৰী।

উচ্ছ্ৰিত গৃহৰ উপৰত চড়ি চড়ি।।

সিংহদুৱাৰত কতো প্ৰাচীৰ উপৰে।

ৰাম মাধৱক চাই আছা দায়াতৰে।।১৭০।।

গৰুড়ৰ ৰথ চিহ্ন ৰথ মাধৱৰ।

তালধ্বজে চিহ্নিত ৰামৰ ৰথবৰ।।

শত্ৰুসৈন্য ঢাকিলেক নেদেখি সমুলি।

মৰ্ম্মে নাৰীগণ শোক কৰন্ত আকুলি।।১৭১।।

দৈৱকী ৰোহিণী আতি কৰন্ত বিলাপ।

আজি কেনমতে ৰক্ষা যাইবি কৃষ্ণ বাপ।।

পৰম পুৰুষে তোক কৰন্ত ৰক্ষণ।

আসন্ত দুই গুটি পুত্ৰ জিনি শত্ৰুগণ।।১৭২।।

বিপ্ৰগণে উচ্চাৰিয়া পৰম মন্ত্ৰক।

মহামহেশ্বৰ ৰাখা ৰাম মাধৱক।।

গীতাভাগৱত পঢ়ি দেন্ত আশীৰ্ব্বাদ।

কৃষ্ণৰ নামেসে খণ্ডে সকলে বিষাদ।।১৭৩।।

জৰাসন্ধে মাধৱক বেঢ়ি সমুদায়।

বৰিষয় অস্ত্ৰগণ দশোদিশে চাই।।

তেইশ অক্ষৌহিণী সেনা যুজে একে জোপে।

হানে কাণ্ডা খাণ্ডা মহা প্ৰচণ্ড আটোপে।।১৭৪।।

মাদৱৰ সেনা অল্প ভৈলক পীড়িত।

দেখি মাধৱৰ আৰ নসহিল চিত্ত।।

সুৰাসুৰে পূজে যিটো সেনা মাধৱৰ।

তাৰ দুখ দেখি খেদি গৈলা দামোদৰ।।১৭৫।।

হয় হস্তী ৰথ পদাতিক নিৰন্তৰে।

বেঢ়ি কাটিবাক লৈলা মাধৱৰ শৰে।।

মত্ত হস্তীসৱৰ বেদিলা কুম্ভস্থল।

ঢলিয়া পৰিল যেন পৰ্ব্বত সচল।।১৭৬।।

ঘোটকৰ শিৰমানে কাটিলা ত্বৰিত।

গিৰিস গিৰিস কৰি পৰিল মহিত।।

কৃষ্ণৰ নিষ্ঠুৰ শৰ আতি বিপৰীত।

ৰথসৱ ভাঙ্গিয়া কৰিলা চূৰ্ণীকৃত।।১৭৭।।

ধ্বজ সমন্বিতে কাটি পেপ্লাইলা সাৰথি।

সেনাপতি পদাতিক কাটিলা বিগুটি।।

কৰ উৰু বাহু কাৰো কাটিলা স্কন্ধৰ।

ভকতৰ হৰিষ কৰাইলা দামোদৰ।।১৭৮।।

হয় হস্তী পদাতি ছেদিলা অসংখ্যাত।

তাৰ অঙ্গতেজে নদীগণ ভৈলা জাত।।

দশোদিশে বহি যায় চাহান নযায়।

কাটা হস্তীগণ ফুৰে ভুজঙ্গ পৰায়।।১৭৯।।

মনুষ্যৰ শিৰ ভৈল কচ্ছপৰ নয়।

অন্তৰ্দ্বীপ মাজে মাজে মৰা হস্তীচয়।।

মৰা হয় গ্ৰাহ ভৈল দেখন্তে বিশাল।

উৰু কৰে মৎস্য যেন কেশৰে শৈৱাল।।১৮০।।

ধনুগণে ঢউ ভৈল অস্ত্ৰে গুণচয়।

চৰ্ম্মচক্ৰে পাক ভৈল দেখি লাগে ভয়।।

নানা মণিগণ অসংখ্যাত অলঙ্কাৰ।

শিলা খোলা ভৈল তাক দেখি জাতিষ্কাৰ।।১৮১।।

প্ৰৱৰ্ত্তিল হেন শোণিতৰ নদীচয়।

ক্ষত্ৰিয়ৰ হৰিষ অন্যত্ৰৰ দেখি ভয়।।

কৃষ্ণৰ মহিমা মঞি কহিবো কতেক।

বলভদ্ৰ এহিমতে বধিলা অনেক।।১৮২।।

লাঙ্গলে আজুৰি আনি মাগধ সেনাক।।

মূষলৰ কোবো মাৰিলন্ত জাকে জাক।।

যাহাৰ বলৰ কেহো নজানে প্ৰমাণ।

মৰিয়া সকলো সেনা গৈল যমথান।।১৮৩।।

সাগৰ দুৰ্গম ভয়ঙ্কৰ দুস্তৰিত।

হেন মহাসেনা জৰাসন্ধৰ পালিত।।

বসুদেৱসুত ৰাম কৃষ্ণে সংহাৰিলা।

নুহিকৈ বিক্ৰম তাত লীলাসে কৰিলা।।১৮৪।।

আপোন লীলায়ে যিটো তিনিও ভুৱন।

স্ৰজন্ত পালন্ত সংহাৰন্ত নাৰায়ণ।

হেন কৃষ্ণে দুষ্টত বধস্ত কোন চিত্ৰ।

তথাপি বৰ্ণাইবো যাতো মনুষ্য চৰিত্ৰ।।১৮৫।।

অনন্তৰে বলোক যুজিলা জৰাসন্ধে।

মালবান্ধে নানা ছন্দে অনেক প্ৰবন্ধে।

মূষলৰ কোবে ৰামে ধনুক ভাঙ্গিলা।

সাৰথিক মাৰি ৰথ ঘোঁৰাক মাৰিলা।।১৮৬।।

ৰথ হত হৈল বীৰ হৰিলা প্ৰতাপ।

নাহি অস্ত্ৰ শস্ত্ৰ যেন দান্ত ভাঙ্গা সাপ।।

দেখি বলভদ্ৰে ধৰিলন্ত একে চাপে।

মহাসিংহে সিংহক ধৰিলা যেন জাম্পে।।১৮৭।।

পিঠিকড়া বান্ধে বান্ধিলন্ত নাগপাশে।

বধিবাক চান্ত দখিলন্ত হৃষীকেশে।।

পাচ কাৰ্য্য চিন্তিয়া বলোক দিলা হাক।

নামাৰিবা দাদা মেলি পঠায়ো ইহাক।।১৮৮।।

কৃষ্ণৰ বচন পালি মহা বলশালী।

বিগুটিয়া অনেক পঠাইলা বান্ধ মেলি।।

প্ৰাণ ৰাখি পঠাইলন্ত ৰাম বনমালী।

মহালাজ ভৈলা জৰাসন্ধ মহাবলী।।১৮৯।।

একেশ্বৰে গৃহক নগৈলা মহালাজে।

তপ কৰো বুলি সিটো গৈলা বনমাজে।।

পথত চলন্তে ৰাজাগণে লাগ পাই।

ধৰ্ম্ম উপদেশ তাক বুলিলা বুজাই।।১৯০।।

যেন পৰাভৱ কৰিলন্ত যদুগণে।

সুকৰ্ম্মৰ ফলে পাইল বাধিবেক কোনে।।

লক্ষেক ৰাজাৰ মাজে তুমি মহাৰজা।

সাজিয়া আসিলা তেইস অক্ষৌহিণী প্ৰজা।।১৯১।।

নিগুটি কৰিলা ৰাম কৃষ্ণ দুই ভাই।

তোহ্মাক কৰিলা যেন মৰাৰ বিলাই।।

এতেকে জানিবা আপোনাৰ কৰ্ম্মফল।

অৱশ্যে ভুঞ্জিবে লাগে নকৰা বিকল।।১৯২।।

নযাইবা বনক চলিয়োক নিজ ঘৰ।

পুনৰপি সাজি সাজি কৰোহো সমৰ।।

শুনি জৰাসন্ধে মিত্ৰগণৰ বচন।

আপুনাৰ নগৰক গৈলা দুখমন।।১৯৩।।

অনন্তৰে পৰম ঈশ্বৰ দেৱহৰি।

অৰিসৈন্য সাগৰক হেলায়ে নিস্তৰি।।

একগুটি সৈন্য নপৰিল আপোনাৰ।

নগৰক চলি গৈলা হৰিষ অপৰ।।১৯৪।।

অসংখ্যাত ধন পাইলা শত্ৰু সৈন্য মাৰি।

অনেক কটকে নিলা তাঙ্ক সাঙ্গি কৰি।।

কৱচ কুণ্ডল হাৰ কিৰীটি কঙ্কণ।

অসংখ্যাত ধনু শৰ খাণ্ডা বাৰুগণ।।১৯৫।।

আকাশত দেৱ মুনি পুষ্প বৰিষন্ত।

জয় জয় ৰাম কৃষ্ণ বুলি প্ৰশংসন্ত।।

মথুৰাবাসীৰ মহা চিন্তা দূৰ ভৈলা।

ৰঙ্গে ৰাম মাধৱক আগবাঢ়ি গৈলা।।১৯৯৬।।

নটে ভাটে স্তুতি বাণী ৰটয় অশেষ।

নটীগণে নৃত্য কৰে ধৰি নানা বেশ।।

মৃদঙ্গ গোমুখ শঙ্খ দুন্দুভি বজাৱে।

বীণা বাঁশী ভেৰী আদি কৰি বাদ্য বাৱে।।১৯৭।।

নগৰ পৈশন্ত দেৱ দৈৱকীনন্দন।

বৰ ৰঙ্গ ভৈলা তাক বৰ্ণাইবেক কোন।।

মথুৰা নগৰী সুমণ্ডিত নৰনাৰী।

চন্দনে লেপিয়া পথ আছে চিত্ৰ কৰি।।১৯৮।।

বিচিত্ৰ পতাকাগণে অলঙ্কৃত কৰি।

তোৰণ পুতিয়া আছে পুষ্প শাৰী শাৰী।।

ব্ৰাহ্মণৰ বেদধ্বনি শুনন্তে হৰিষ।

জয় জয় ৰামকৃষ্ণ শুনে দশোদিশ।।১৯৯।।

সুফল পল্লৱ ঘট ধৰি নাৰী গণে।

সিঞ্চে দধি দুৰ্ব্বাক্ষত কৃষ্ণক সঘন।।

প্ৰফুল্ল উজ্বল আতি আনন্দ কমল।

চাৱে ৰাম মাধৱৰ বদন নিৰ্ম্মল।।২০০।।

মাধৱে সৱাকে হাসি কটাক্ষে চাহিলা।

ভকতজনক মহা আনন্দক দিলা।।

অনন্তৰে পাইলা উগ্ৰসেনৰ আবাস।

দেখি উগ্ৰসেনে আতি কৰিলা আশ্বাস।।২০১।।

জৰাসন্ধ সেনা জিনি যত বিত্ত পইলা।

মহাৰাজ বুলি কৃষ্ণে সৱলে যোগাইলা।।

অনেক বীৰৰ অসংখ্যাত অলঙ্কাৰ।

ধনু খাণ্ডা বাৰুগণে পূৰিলা ভাণ্ডাৰ।।২০২।।

উগ্ৰসেনে কৃষ্ণক ধৰিলা বাহুমেলি।

আনন্দে অনেক প্ৰশংসিলা সাধু বুলি।।

তুমি দুই ভাই আজি কৰিলা নিস্তাৰ।

ইটো সৈন্য জিনিতে শকতি আছে কাৰ।।২০৩।।

অনন্তৰে ৰাম কৃষ্ণ গৈলা নিজ ঘৰ।

পৰম উৎসৱ ভৈলা যাদৱ প্ৰজাৰ।।

ভকতৰ বশ্য হেন দেখায়া লোতক।

ঈশ্বৰ কৃষ্ণৰ কথা কহিবোহো কত।।২০৪।।

এহিমতে জৰাসন্ধ সপ্তদশ বাৰ।

হাৰি হাৰি পুনু মাধৱক দিলা ধাৰ।।

তেইস অক্ষৌহিণী সেনা সাজি প্ৰতিজোপে।

যদুবংশ সেনা যুজে পৰম আটোপে।।২০৫।।

কৃষ্ণৰ পালিত যদুবংশ বীৰচয়।

কৃষ্ণ বিনে আন একো দেৱ নজানয়।।

জৰাসন্ধে সাজি সাজি নিলা সেনা যত।

লীলায়ে বধিলা মাধৱৰ প্ৰসাদত।।২০৬।।

নিঃশেষ কৰিয়া তাৰ সেনাক সংহৰি।

বিগুটিয়া মাধৱে পঠাইলা তাক এৰি।।

হাৰিলা সোতৰ বাৰ তভো নাই লাজ।

পুনৰপি যুদ্ধক কৰিলা সৱে সাজ।।২০৭।।

হেন সময়ত আৰো ভৈলা এক কাজ।

তাক কহো শুনা পৰীক্ষিত মহাৰাজ।।

গাৰ্গ হেন নামে এক ঋষি মহাচণ্ড।

সালক্ষণে নিন্দি তাক বুলিলেক ষাণ্ড।।২০৮।।

তহিতে আছন্তে শুনিলন্ত যদুগণে।

ষাণ্ড বুলি ঋষিক হাসিলা ঘনে ঘনে।।

শুনিয়া ঋষিৰ মহা ক্ৰোধ উপজিলা।

যাদৱত খঙ্গে শঙ্কৰক আৰাধিলা।।২০৯।।

পাইলা ইষ্ট বৰ তুষ্ট ভৈলন্ত শঙ্কৰ।

পুত্ৰ এক হৈৱে যদুকুলে ভয়ঙ্কৰ।।

ম্লেচ্ছৰাজা অপুত্ৰক যৱনৰ পতি।

তাঙ্ক লাগ পাই পাছে কৰিল ভকতি।।২১০।।

মোহোৰ ভাৰ্য্যাত ঋষি পুত্ৰ উপাৰ্জিয়ো।

পুত্ৰৱন্ত কৰি মোক নৰকে তাড়িয়ো।।

শুনিয়া গৰ্গৰ মনে উপজিলা হাস।

এৱেসে জানিলো যদুকুল ভৈলা নাশ।।২১১।।

কালযৱনেক নামে জগতে প্ৰখ্যাত।।

তাক ৰাজ্য দিয়া যৱনৰ অধিকাৰী।

তপোবনে গৈলা ৰাজ্যসুখ পৰিহৰি।।২১২।।

সেহি কালযৱন ভৈলেক মহাচণ্ড।

যুদ্ধ খুজি ফুৰে যেন উদয়াৰ ষাণ্ড।।

নাৰদে কহিলা পাছে সকলে তাহাত।

কৃষ্ণসমে যদুকুল আছে মথুৰাত।।২১৩।।

তান্তপৰে মনুষ্যত তোক নাহি সম।

মথুৰাক ধাৰে চল কৰিয়া বিক্ৰম।।

ঋষিৰ বচনে তিনি কোটি ম্লেচ্ছ লৈয়া।

কৃষ্ণৰ মথুৰাপুৰ বেঢ়িলেক গৈয়া।।২১৪।।

শুনা মহাজনসৱ মহাভাগৱত।

ব্ৰাহ্মণ জাতিৰ কোপ দেখা কেনমত।।

সিকালৰ ঋষিৰে নভৈল শান্তমতি।

আন ব্ৰাহ্মণৰ আৰ কি কৈবো সম্প্ৰতি।।২১৫।।

শাস্ত্ৰমাত্ৰ পঢ়েমানে বোলাৱে পণ্ডিত।

ৰাত্ৰিদিনে চাহে হৰি ভকতি খণ্ডিত।।

আনসৱ কাৰ্য্যৰ নকৰে কিছু শুদ্ধি।

মাধৱক নিন্দি আতি হত হৱে বুদ্ধি।।২১৬।।

বিস্তৰ লভিলে ভকতিক বোলে ভাল।

অধিক নপাইলে নিন্দা বোলে সেহিকাল।।

ধন জন মান্যকেসে লাগি শাস্ত্ৰ পঢ়ে।

যিটো মূল ধন তাক সৱে পৰিহৰে।।২১৭।।

আপুনি ঈশ্বৰে কহিছন্ত বহুবাৰ।

কোনসতে তান বাক্য কৰা অনাদৰ।।

কুকুৰকো মাৰি খায় সিটো অন্ত্যজাতি।

সিয়ো শ্ৰষ্ঠ হোৱে কৰি কৃষ্ণৰ ভকতি।।২১৮।।

দ্বিজ জাতি হুয়া যেৱে নকৰে ভকতি।

চাণ্ডালতো কৰিয়া সেহিসে আত্মঘাতী।।

হেন কথা শুনি এভো নিন্দে কোন কাজে।

হাণ্ডি বান্ধি গলত মৰোক গৈয়া লাজে।।২১৯।।

জীৱন্ততে মৰা যেন নাহিকে চেতন।

কৃষ্ণক এৰিয়া আন বস্তুক যতন।।

মইনা ভাটৌৱে যেন ভষাৱয় শাস্ত্ৰ।

যুগুতি বোলন্তে খঙ্গে গালি পৰে মাত্ৰ।।২২০।।

হেন ব্ৰাহ্মণত কিছু নুপুছিবা বোধ।

গালি পাৰিলেও তাক নকৰিবা ক্ৰোধ।।

আপোনাৰ দোষে নষ্ট হৈবন্ত আপুনি।

মৰাক মাৰিবা আৰ দেখি আছা কেনি।।২২১।।

অনন্ত কন্দলি কহে মাধৱৰ দাস।

কৃষ্ণৰ চৰণে মাত্ৰ কৰিয়ো বিশ্বাস।।

আপুনি ঈশ্বৰ হৰি কৰিবা নিস্তাৰ।

ডাকি হৰি বোলা হৌক পুৰুষ উদ্ধাৰ।।২২২।।

........................